Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MichałKuziak
UniwersytetWarszawski
ORCID:0000-0002-7926-5268
PytającoMickiewiczowskidyskursmistrza,chcęzapytaćoto,jakpoeta
postrzegałkwestiębyciamistrzem.Jaktraktowałinnychmistrzówijak
ichprzedstawiałwswojejtwórczości.Pomijamwięcto,wjakisposóbbył
społeczniewytwarzany(dzisiajpowiedzielibyśmyperformowany)jako
mistrzijakuczestniczyłwtejpraktyce.Wstępniemożnaodnotować,że
1
interesowaćmniebędąutwory,wktórychpojawiasięmistrz(przewod-
nik);sytuacje,wrozmaitysposóbpedagogiczne,wktórychAdamMickie-
wiczokazujesięmistrzem;lastbutnotleast–relacjetwórcyzmistrzami.
Kwestia,którąpodejmę,wbrewpozoromniejestmarginalna.Cowięcej,
zdajesiędotykaćjakiejśtajemnicyautoraPanaTadeusza,jakiegośkłopo-
tuzbyciemmistrzem,choćprzecieżwypadazauważyć,żewspółcześni
poecieniemielioporówprzedokreślaniemgotymmianem.Relacja
mistrz–uczeń,októrejpiszeMickiewiczalbowktórąwchodziwży-
ciu,zdajesięnajczęściejniejednoznaczna,niejasna,niejednokrotnie
naznaczonafatalnąmrocznością.Zwróćmyponadtouwagę,żekwestia
owejrelacjiwiążesięzmodelemkulturyiwpisanąweńwizjąszeroko
pojętejpedagogiki.
Mickiewiczniejakodorastadoideimistrza,którawpełniujawniłasię
wjegomyśliwlatachtrzydziestychiczterdziestych.Przypomnę:okres
filomackiupływapodznakiemwspólnotyposzukiwańpodejmowanych
przezprzyjaciół,atakżemłodościprzeciwstawianejstarości.Wjednym
zlistówdoJanaCzeczotapoeta–powtarzajączresztąmyślwpisaną
wustawęfilomacką–deklaruje:fiNicniemapożądańszegojakzupełna
równość”(WR,XIV,53).Jednocześniejednak,trzebajużwtymmo-
2
mencieodnotowaćniekonsekwencję,pozwalasobienamentorskieko-
mentarzewobecprzyjaciół,wytykanieimrozmaitychprzywaribłędów.
Byłatowszakżepowszechnaiwzajemnapraktykawgroniefilomackim,
rodzącaczasemproblemykomunikacyjne,oczymświadczyinnylist
1
2
Zob.E.Szymanis,AdamMickiewicz.Kreacjaautolegendy,Warszawa1992.
WszystkiecytatypochodzązWydaniaRocznicowegoDziełAdamaMickiewicza,red.
Z.J.Nowak,M.Prussak,Z.Stefanowska,Cz.Zgorzelski(Warszawa1993–2005)isą
oznaczanewtekście:cyfrarzymskaodsyładotomu,arabskadostrony.
