Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Mistrzrozmowy.Owypowiedziachprzygodnych...
35
dualności:firaptemzachwycony–stajesięwmyślachtakwielkiinowy,
żechciałabymzawszepisaćwszystko,copowiedział,żebyniczpamięci
niestracić”(HenriettaAnkwiczówna;W,23).Takwięcwrozmowach
odbytychnaprzełomielatdwudziestychitrzydziestychMickiewiczza-
istniałprzedewszystkimjakopoetaiintelektualista,jegogłosbyłjuż
wtedysłyszalny,atreśćwypowiedziokazałasięważkaizajmującadla
wieluodbiorców.Zapisyrozmówwskazują,żedotyczyłyonegłównie
poezji,bozapewneoczekiwanoodMickiewiczaopiniinatenwłaśnie
temat,zapewneprowokowanojeodpowiedniozadawanymipytaniami.
Mickiewiczstanąłnawysokościzadania:dałsiępoznaćjakowytrawny
znawcaikomentatorliteratury,któryzeswobodącytujezpamięciroz-
patrywanedzieła,np.Homera(Iliadę)iJeanaPaula.fiZdajesię,żenie
byłowżadnejliteraturzearcydzieła,któregobynieznałworyginale”–
odnotowałzuznaniemPolewoj(R,35).Listanazwisktwórcówlitera-
13
turyprzywoływanychwówczesnychwypowiedziachMickiewicza,ito
zeznawstwem,jestimponująca.RelacjenietylkoRosjan,równieżMa-
lewskiego,Malinowskiego,Daszkiewiczapozwalająnaniejumieścićnaj-
wybitniejszepostacieliteraturyikulturystarożytnej,zarównogreckiej,
jakirzymskiej(obokHomera–Wergiliusz,Horacy,Owidiusz,Seneka,
Cyceron,Demostenes),atakżewielkichpisarzynowożytności(Dante
Alighieri,WilliamSzekspir,TorquatoTasso,LudovicoAriosto,Wolter,
JacquesDelille,IwanKryłow,FriedrichSchiller,JohannWolfgang
Goethe,AleksanderPuszkin,WalterScott,ThomasMoore,George
GordonByron).Niezabrakniewtymgronietwórcówpolskich,zwłasz-
czapisarzydobyoświecenia(IgnacyKrasicki,StanisławTrembecki,
AdamNaruszewicz,ZygmuntSzczęsnyFeliński,FranciszekKarpiński,
JulianUrsynNiemcewicz,WojciechBogusławski),anipisarzywspół-
czesnychMickiewiczowi(m.in.FranciszekWężyk,FryderykSkarbek,
FeliksBernatowicz,MaurycyGosławski,AntoniEdwardOdyniec,Jan
NepomucenKamiński).Wychodzączzałożeniazapamiętanegoprzez
14
13
PrzyokazjirelacjonowałtakżeopinięPuszkina:fiWrzeczysamejaniukształceniem,
aniwielostronnąuczonościąniemógłrównaćsięzMickiewiczem,iwłasneaszcze-
reprzyznaniesiędotegonaszegopoetystanowiniemałąjegozaletę...”(Ksenofont
Polewoj;R,36).
14
WmiaręupływuczasuwkonwersacyjnychkomentarzachMickiewiczapojawiałysięco-
raztonowenazwiska,przedewszystkimwybitnipisarzeepoki:Malczewski,Słowacki,
Krasiński,Rzewuski,Fredro,Zaleski,Goszczyński,Lenartowicz,atakżeKonstantyGa-
szyński,TomaszAugustOlizarowski,Siemieński,RomanZmorski,KarolBrzozowski.
Dołączylidonichliteraciimyślicieleeuropejscy,m.in.:AlfonsLamartine,Hugues-
-Félicité-RobertdeLamennais,SamuelTaylorColeridge,RobertSouthey,George
