Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nowogródek,Wilno,Kowno
23
bardzokrytyczne,przedyskutowanie.OcenaDumy...Czeczotaprzypadła
AdamowiMickiewiczowi.Rodzisiępytanie:czyCzeczotwiedział,żespo-
rządzenieuwagstaniesięzadaniemMickiewicza?Czybyłświadomca-
łego–najdelikatniejrzecznazywając–nietaktuukrytegow–jakbynie
mówić–tendencyjnymjednakukazaniuzachowaniaŻydówsprzedpię-
ciulat,gdyrzeczmaoceniaćsynneofitki?BoprzecieżotymCzeczot,
najbliższyinajdawniejszy,jeszczezczasówedukacjiwnowogródzkiej
szkoledominikańskiej,przyjacielMickiewicza,musiałwiedzieć?Czywięc
przedstawienieDumy...doocenywłaśnieMickiewiczowiniemogłoby
pośrednioświadczyćotym,żepoetazeświatemjudaizmuniemiał
–wsensiepochodzenia–nicwspólnego?Iżenaprzykładokreślenie
fimatkaobca”możnaodnieśćdoBarbaryMajewskiejdlatego,żeimię
Barbaraznaczyfiobca”?Iniechodzituożadneżydowskiekorzenie?
Zamałotuprzesłanek,byformułowaćrozstrzygającewnioski.
20
20WzoremJuliuszaKleinerapewnedomysłyteżmuszęumieścićwprzypisku,jednak
niedlatego,bymuważałpochodzeniematkiMickiewiczazaewentualnyfaktniewy-
godnyczywręczwstydliwy,leczdlatego,żeprzesłanki,naktórychopierasięów
domysł,sąbardzowątłe.JadwigaMaurerwspomina,żefiKrakowskiNowyDziennik”
z14grudnia1931rokurelacjonowałodczytniejakiegoHaeckera,którytwierdził,iż
Mickiewiczwdzieciństwiebyłnawakacjachubrataswegodziadkapomatce,który
byłniechrzczonymŻydem(J.Maurer,nZmatkiobcej...”.SzkiceopowiązaniachMickiewicza
zeświatemŻydów,Londyn1990,s.34).KsaweryBranickiwPrzedmowiedoElegiirabi-
naSchossburga,pisał:fiAdamMickiewicz,zktórymżyłemwwielkiejprzyjaźni,po-
wiedziałmikilkakrotnie:MójojcieczMazurów,matkamojaMajewskazwychrztów;
jestemwięcnawpółLechitąnawpółIzraelitąitymsięszczycę.”(cyt.za:J.Maurer,
dz.cyt.,s.54).ChociażBranickibyłzaufanymwspółpracownikiem,nawetprzyjacielem
MickiewiczawokresieWiosnyLudów,tojegoświadectwaniedasiępotraktować
poważnie.MickiewiczniemógłpowiedziećfiMójojcieczMazurów”,ponieważsama
patronimicznakonstrukcjajegonazwiskawskazujenapochodzenieodjakiegośMitji,
czyliDymitra(identyczniejakWańkowiczodWani,czyliIwana,StaszicodStacha,
aSzymonowicodSzymona).ImieniaDymitrnaMazowszunienadawano,oczym
Mickiewicznapewnowiedział.Maurerwyrażajeszczeprzypuszczenie,żeJózefaRozalia
Majewska,figurującanaliścieochrzczonychfrankistów,możebyćtąBarbarą,matką
poety,bonaakciezgonunapisanoimięRozalia,cosamMickiewicz(Adam?)popra-
wiłnafiBarbara”(s.66).PlotkiożydowskimpomatcepochodzeniuMickiewiczaroz-
siewałteżKrasińskiwlistachdoDelfinyPotockiejiAugustaCieszkowskiego(Zob.
AneksVIII:ZygmuntKrasińskiiświatżydowski).Dalszespekulacjenatentematucina
wzasadzieartykułbiałoruskiegohistoryka,SergiuszaRybczonkaPrzodkowieAdama
Mickiewiczapokądzieli(fiBlok-NotesMuzeumLiteraturyim.AdamaMickiewicza”,
Warszawa1999,s.177-199)wrazzopublikowanympotymartykuledopowiedze-
niemJanuszaOdrowąża-Pieniążka.Niedokońcajednak,gdyżRybczonek,rekon-
struująclinięgenealogicznąMickiewiczapokądzieli,nieodnajdujerozstrzygających
dowodównawpisaniewródMajewskichBarbary,matkipoety.Tenzwiązekpojawia
siętylkowjednymdokumenciewystawionymprzezMikołajaMickiewicza,ojcapoety
(S.Rybczonek,s.184-186).DodaćjeszczetrzebaopinięJerzegoW.Borejszy,którypi-
sze:fi[...]przypominanieewentualnychfrankistowskichantenatówmatkiMickiewicza
