Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
kształtowaniepoglądówspołeczeństwa,przeważałyopinieprzeciwneaustro-polski-
emurozwiązaniu.ZwielkąrezerwądopomysłówodbudowyPolskiodniósłsięre-
daktorbardzowpływowegoczasopisma„DieZukunft”–MaksymilianHarden.
Wpołowiepaździernika1914r.opublikowałnałamachswojejgazetyartykułpt.
„WeisserundSchwarzerAdler”,wktórymwidziałmożliwośćodrodzeniaPolskityl-
koprzyzałożeniu,żedobrowolniewyrzekniesięonapretensjidoPoznania,Gdań-
skaiGórnegoŚląska
41
.Wogólesprawapolskazwybuchemwojny–pomimocen-
zury–stałasięniezwyklepopularnanałamachprasy.Dowielkichredakcjipospiesz-
nieściąganoludzi,którzycośosprawiepolskiejwiedzieliipotrafilibyprzedstawić,
czegoPolacysięwłaściwiedomagają
42
.
Zamieszaniezpowodunagłegoodżyciakwestiipolskiejzapanowałowśrodo-
wiskachkonserwatywnych,choćwiększaichczęśćmyślałaraczejoszybkimzawar-
ciupokojuzRosją,kosztempolskichaspiracjiniepodległościowych.Wniecoinny
sposóbpatrzyłynasprawękręginacjonalistyczne,aprzedewszystkimtegrupujące
sięwNiemieckimZwiązkuKresówWschodnich(zwanympopularnieHakatąiskon-
centrowanymnawalcezelementempolskimnawschodnichobszarachPrus).Jeden
zczłonkówtejorganizacjijużwewrześniu1914r.sporządziłmemoriał,wktórym
zażądałoderwaniaKongresówkiodImperiumRomanowówiprzyłączeniajejdo
Rzeszy.Obszaryte,połączonezGalicją,uzyskałybystatusprowincjipruskiej.Swoją
działalnośćrozpoczęłabyteżwnowymnabytkuKomisjaKolonizacyjna
43
.Natomiast
dwajinnidziałaczeHakaty,drLudwigBernardorazdrLeoWagner,opracowalije-
sienią1914r.memoriał,postulującydokonaniezmianwschodnichgranicRzeszy
kosztemKongresówki.Pooderwaniuodniejszerokiegopasagranicznego,należa-
łobystamtądwysiedlićcałąludnośćpolskąizastąpićjąosadnikaminiemieckimi.
ZpozostałejczęściKrólestwaPolskiegoutworzonobyniezależnepaństwopodber-
łemjakiegośksięciazRzeszylubprzekazanojeAustriakom
44
.Taostatniamożliwość
41
J.Pajewski,Odbudowa,s.54.
42
SprawozdanieW.FeldmanazBerlinaz3XII1914r.,BJ,PapieryS.Kota,teczka108/83,t.I.
43
F.H.Gentzen,Hakatawlatach1914–1934,[w:]DziejeHakaty,podred.J.Pajewskiego,Po-
znań1966,s.320.UtworzonawPrusachw1886r.KomisjaKolonizacyjnazajmowałasięwyku-
pywaniemzieminaniemieckich„kresachwschodnich”iosadzaniemnaniejnadogodnychwa-
runkachkredytowychosadnikówzRzeszy.
44
Tamże.
25
