Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
któreróżniąsiępamięciąowłasnychdoświadczeniach,ale
mamyteżwspólnezinnymiludźmitożsamościzbiorowe,wy-
braneświadomielubzgórynarzucone.Człowiekniedefiniuje
siębowiemsamprzezsię,leczzapomocąwięziiprzynależno-
ścidoinnych.KażdeJałączysięzatemzróżnymiMy.Pamięć
indywidualną,czylito,cozzasadyodróżnianasodinnychbez
koniecznościwrogiegoodcinaniasięodnich,poszerzawspól-
napamięćorzeczach,którychwcaleniemusieliśmydoznawać
osobiście.JurijŁotmaniBorisUspienskizdefiniowalinkulturę”
jakonnieodziedziczonąpamięćzbiorowości”.Wszyscyjesteśmy
członkamiróżnychkultur,reprodukowanychniezapośrednic-
twemgenów,leczsymboli.
Podrugie:Czylepiejpamiętać,
czyzapominać?
Nowakulturapamięcisprawiła,żepamiętanieprzedstawiane
jestjakodobrokulturowe,któreoznaczapostępcywilizacyjny,
atakżejakośrodekprzeciwnawrotomprzemocy.Otym,czy
jestondobry,czyzły,decydujejednakkontekstpamiętania,
ponieważ-jakwszyscywiemy-możeonotakżeożywiaćre-
sentymentyiwyzwalaćdestruktywnąenergię.Nasuwasięwięc
następującywniosek:skoropamięćpodtrzymujenienawiśćiżą-
dzęzemsty,tochcącpogodzićzwaśnionestronyiprzyczynićsię
doichreintegracji,należyraczejzapomnieć.Uzdrawiająca
moczapomnienianiejednokrotniejużdoprowadzaładoprze-
rwaniaprzemocyiodejściaodwzajemnegoobarczaniasięwiną,
podjednymwszakżewarunkiem:odtejporyniewolnobyło
publiczniewspominaćokrzywdachicierpieniachzaznanych
zcudzejręki.JużwjednymzSzekspirowskichdramatówhisto-
rycznychmówisięwzwiązkuztym:nForget,forgive;conclude
andbeagreed!”(RyszardII,aktI,sc.1).Historykstarożytno-
ściChristianMeieropowiadasięzanzapominaniemiprzeba-
czeniem”zamiastzapamiętaniem,gdyżnaprzestrzenidziejów
sprzyjałyonespołecznejipolitycznejintegracji.Przeświadczenie
11
