Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ipozornejczyteżwolnościautentycznejinieautentycznej(samowoli)53.Realizacjata-
kichzałożeńpozwolinarozpatrywaniewolnościjakokategoriifilozoficznejikate-
goriipolitycznej.Tapierwszabywaokreślanajakoświadomośćpewnego„chcę”,
adrugajakowłasnośćpewnego„mogę”54.
Stanowiskawspółczesnychpedagogówidydaktyków,odnoszącesiędotrak-
towaniawprocesieedukacjiszkolnejwartości,jakąjestwolność,różniąsię55.Prze-
ważarozsądne,wmoimprzekonaniu,stanowisko,wolnośćabsolutnajestiluzją,
gdyżwolnośćczłowiekadeterminowanajestzarównoczynnikamispołeczno-kul-
turowymi,jakiczynnikamiosobowościowymi,wtymbiologicznymi.
Postmodernizmjakozjawiskospołeczno-kulturoweobejmujerównieżreligij-
ność.Przedstawicieletegonurtuuznająreligięza„rzeczdomyślenia”,czyliza
swoistągręsłowną56.Myślponowoczesnamiałaimawpływnakształtowaniesię
nowegoparadygmatureligijności.Wspołeczeństwiepolskimnastąpiłygłębokie
przeobrażeniawrozumieniuistotyBoga,którycorazczęściejjestpostrzeganynie
jakoosoba,alejakonieupostaciowionaświętośćlubBógenergia57.Ponadtoba-
daniaCBOSz1997r.dowodzą,wnaszymspołeczeństwie,uznającymsięza
katolickie,34%osóbwierzywreinkarnacjęiwędrówkędusz.Równieżzagłów-
przyczynędynamicznegorozwojusektuznajesięodrzucenieprzezreligijność
postmodernistycznąpojęciasensu58.
Dostrzegasiędewaluacjęreligijnościpersonalnej,zgodniezktórączłowiek
wierzącywykreowałdojrzałyobrazBoga,oczekującegonaspotkaniezczłowiekiem.
JesttoBóguwewnętrznionyprzezczłowieka,stanowiącydlaniegonajwyższąwar-
tośćtranscendentną.KomunikowaniesięztakimBogiemjednostkaludzkauznaje
zaważneicennedlasiebiedoświadczenie,gdyżprowadzionodonawiązaniawięzi
personalnej.Natomiastwdochodzącejdogłosuwepocewspółczesnejreligijności
niepersonalnejBógniejestosobą,ale„czymś”,czyliwartościąinstrumentalną,
którąmożnawykorzystaćjakorodzajpocieszeniaczyteżmechanizmobronyprzed
nieprzyjaznymświatem59.
53ProblematykęomawiaM.ReutwtekściePytanieowolność,[w:]Wobecwolności,podred.
M.Reut,Wrocław1997,s.11–25.
54Zob.H.Arendt,Wola,Warszawa1966,s.269.
55
Zob.B.Nawroczyński,Swobodaiprzymuswwychowaniu,Warszawa1932;B.Śliwerski,
T.Szkudlarek,Wyzwaniapedagogikikrytycznejiantypedagogiki,Kraków1991;Wychowaniedowolności.
PedagogikaRudolfaSteinera.Obrazyirelacjezmiędzynarodowegoruchuszkółsteinerowskich,Gdynia1994;
K.Olbrycht,Wolnośćwewspółczesnymwychowaniu,[w:]Wolnośćwewspółczesnejkulturze,kom.red.
Z.J.Zdybickaiin.,Lublin1997;Wolnośćjakowartośćiproblemedukacyjny,podred.A.M.deTchorzewskiego,
Bydgoszcz1999;K.Blusz,Edukacjaiwyzwolenie,Kraków2000;M.Nowicka,Nauczycieliuczeńwprzestrze-
niachszkoły,Olsztyn2002;Z.A.Kłakówna,Przymusiwolność.Projektowanieprocesukształceniakulturowej
kompetencji,Kraków2003.
56J.Derrida,G.Vattimoiin.,Religia,Warszawa1999.
57Zob.B.Kostrubiec,Obrazypostmodernizmu.BadaniaempiryczneobrazusiebieiobrazuBogauzwolen-
nikówpostmodernizmu,Lublin2004.
58Zob.Z.Sareło,Postmodernistycznystylmyśleniaiżycia,[w:]Postmodernizm.Wyzwaniedlachrześcijań-
stwa,red.Z.Sareło,Warszawa1995,s.9–27.
59Zob.R.Jaworski,Psychologicznekorelatyreligijnościpersonalnej,Lublin1989.
31