Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MARZANNAKUCZYŃSKA
wienieCerkwi.Istotnymwydarzeniemnatymtlebyłauniabrzeska,
którazjednejstronyspowodowałatrwałypodziałwśródchrześcijan
obrządkugreckiegowRzeczypospolitej,azdrugiejstałasiękolejnym
impulsemdozmian-itozarównowśródzwolenników,jakiprze-
ciwnikówunii.Ostatecznieprzewagęwtejrywalizacjimiędzyunią
aprawosławiem,przypomocypolskichilitewskichmonarchów,uzy-
skałKościółunicki.
StudiumTeresyChynczewskiej-HennelTożsamośćreligijna
inarodowościowaRusinówwPierwszejRzeczypospolitejprzedsta-
wiagłównewyznacznikisamoidentyfikacyjnespołecznościruskiej
PierwszejRzeczypospolitej,skupionewokółtakichwartościjakreli-
gia,prawo,język,kalendarz.Wdyskusjachnatetematyipolemikach
toczonychwówczesnychkręgachintelektualnychRzeczypospolitej
dużeznaczeniemiałgłostwórcówidziałaczyzwiązanychzbractwami
cerkiewnymi,ichszkołamiidrukarniami,orazgronaprofesorów
KolegumKijowsko-MohylańskiegozmetropolitąPiotremMohyłąna
czele.Wcentrumstawianopytanieotakimodelkultury,którygwa-
rantowałbyprawosławnymRusinomstatuspełnoprawnychobywateli
Rzeczypospolitej,bymogliuczestniczyćbezprzeszkódwżyciureligij-
nymipolitycznympaństwa.
SergejusTemčinaswobszernymopracowaniuJęzykikultury
ruskiejwPierwszejRzeczypospolitejzapoznajeodbiorcęztajnikami
złożonejsytuacjijęzykowejnaziemiachruskich.Wkontekścienaj-
nowszychbadańopisujeczteryjęzykipiśmiennictwaruskiegocza-
sówPierwszejRzeczypospolitej:cerkiewnosłowiański,„prostąmowę”
ruską,łacinęijęzykpolski.Każdyznichpokazanyzostałnatle
właściwejmuchronologiiużyciazopisemprocesówzachodzących
wewnątrzdanegosystemu,coumożliwiłowydzielenieróżnychfazich
historycznegorozwoju.Częśćwstępnaartykułupoświęconajestprze-
glądowitradycjipiśmienniczychwschodniosłowiańskichziemWiel-
kiegoKsięstwaLitewskiegoiKrólestwaPolskiego.Dalejwskazano
kryteriaopisukomponentuwschodniosłowiańskiegowwielojęzycz-
nympiśmiennictwieobuczęściskładowychRzeczypospolitej.Tekst
zamykawewnętrznatypologiaczterechjęzykówliterackichwschod-
niosłowiańskiejkulturypaństwapolsko-litewskiegowichhistorycz-
nymrozwoju.
~10~