Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
•TOMASZKEMPA•
conastąpiłopowydaniuprzezZygmuntaKiejstutowiczaprzywileju
ziemskiego6maja1434roku6.Samfaktwydaniaprzywilejuwczasie,
gdyZygmunttoczyłwalkęzeŚwidrygiełłąoto,ktopośmierciWitolda
(zm.1430)zostaniewielkimksięciemlitewskim,świadczyłorosnącym
znaczeniużywiołuruskiego,azwłaszczaprawosławnychwówczesnej
elicieLitwy7.Jednakżezpowoduwcześniejwydanegoaktuuniihoro-
delskiej(1413),konkretniezaśpunktu11tegodokumentu,bojarzy
prawosławniniemoglipełnićczterechnajwyższychświeckichgodno-
ściwpaństwie:wojewodyikasztelana:wileńskiegooraztrockiego:
Zatemgodności,stanowiskaiurzędyzgodnieztym,jakzostałyustanowione
wKrólestwiePolskim,będąteżustanowioneiumiejscowionewWilnie,
tzn.wojewodawileńskiikasztelanwileński,atakżewTrokachiwinnych
miejscach,gdzieuznamyzakorzystnezgodnieznaszymupodobaniem,by
trwałypowieczneczasy.Nategorodzajudostojnikówbędąwybieranitylko
wyznawcywiarykatolickiejipoddaniŚwiętegoKościołaRzymskiegoitd.
Żadnebowiemurzędynazieminiesąwieczne,więcteżgodnościkasztelana
iinne,jeśliniezostanąpowierzonewyznawcomwiarychrześcijańskiej;aci
[tj.wybrani]zostanązaproszenidonaszejradyibędąwniejuczestniczyć,
dopókidladobrapublicznegoszanowaćbędątraktat,gdyżczęstokroćróż-
norodnośćwyznańprowadzidoporóżnieniaumysłów,awtrakcienarad
jawnestajesięto,coprzykazanozachowywaćwsekrecie8.
6W
.Czermak,Sprawarównouprawnieniaschizmatykówikatolikówna
Litwie(1432-1563),„RozprawyAkademiiUmiejętnościWydziałuHistoryczno-
-Filozoficznego”1903,t.44,s.374-376.
7G.Błaszczyk,Dziejestosunkówpolsko-litewskich,t.2:OdKrewado
Lublina,cz.1,WydawnictwoPoznańskie:Poznań2007,s.669in.
8„Itemdiginitates,sedesetofcia,proutinregnoPoloniaeinstitutaesunt,
instituenturetlocabuntur,inVylnascilicetpalatinusetcastellanusVilnenses,et
demuminTrokyetinaliislocis,ubinobisvidebiturexpedireiuxtanostraebene-
placitumvoluntatistemporibusperpetuisduraturae.Ethuiuscomodidignitarii
noneligantur,nisisintfideicatholicaecultoresetsubiectiSanctaeRomanaeEcc-
lesiaeetc.Necetiamaliquaofcialiaterraeperpetua,utsuntdignitatescastel-
lanatusetc.,nisiChristianaefideicultoribusconferanturetadconsilianostra
admittantureteisintersint,dumprobonopublictractatuscelebrantur,quiasaepe
disparitascultusdiversitateminducitanimorumetconsiliapatenttalibusdivul-
gata,quaetraduntursecreteobservanda”;AktaunjiPolskizLitwą1385-1791,
red.S.Kutrzeba,W
.Semkowicz,PAUiTowarzystwoNaukoweWarszawskie:Kra-
ków1932,s.66-67.
~20~
