Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TOMASZKEMPA
Moskwy.W1514rokupozdobyciuprzezWasylaIIISmoleńska(co
nastąpiłoprzywydatnymzaangażowaniuGlińskiego)próbowałjesz-
czepogodzićsięzZygmuntemStarym.Jegoówczesnetajnekontakty
zpolskimmonarchązostałyodkryteiGlińskitrafiłdomoskiewskiego
więzienia.Dopieropoprzyjęciuprawosławia,aprzedewszystkim
dziękiwstawiennictwujegobratanicyHeleny,świeżopoślubionejmał-
żonkiWasylaIII,zostałuwolnionyzwięzienia17.
Jednocześniemożnawskazaćwielepozytywnychprzykładów
świadczącychowiernościprawosławnychmożnychwzględemWiel-
kiegoKsięstwaLitewskiegoijegowładców,coszczególniewidoczne
byłowłaśniewokresiewojenzprawosławnąMoskwą.Wspomniany
wcześniejhetmanOstrogskispędziłponadsześćlatwniewolimoskiew-
skiej(poklęsceLitwywbitwienadWiedrosząw1500r.)imimoskła-
danychmupropozycjiprzejścianasłużbęmoskiewskąostatecznie
uciekłnaLitwęw1507roku.Wnastępnychlatachstałsiębohaterem
wojenWielkiegoKsięstwaLitewskiegozMoskwą(1507-1508,1512-
1522).Zpaństwemmoskiewskimwalczyliteż-częstorównieskutecz-
nie-inniprawosławnihetmanilitewscy,np.GrzegorzChodkiewicz
(hetmanwielki),jedenzgłównodowodzącychwbitwienadrzekąUłą
w1564roku,czyRomanSanguszko(hetmanpolny),zwycięzcawstar-
ciupodtwierdząUław1568roku18.Wartowtymkontekściepodkre-
ślićznaczeniezwycięskiejdlaWielkiegoKsięstwaLitewskiegobitwy
podOrsząw1514roku-wktórejgłównąrolęjakowódzodegrałhet-
manOstrogski-dlakształtowaniaświadomościiodrębności„litew-
skich”RusinówwstosunkudoprawosławnejMoskwy.Ztegoteżwyra-
stadzisiejszyswoistykulttejbitwynaBiałorusiiUkrainie,szczególnie
widocznywśrodowiskachdystansującychsięodbliskichzwiązków
17W
.Pociecha,GlińskiMichał,w:PolskiSłownikBiografczny,t.8,z.1,
OssolineumPolskaAkademiaNauk:Wrocław1959,s.65-69.
18H.Grala,KołpakWitołdowyczyczapkaMonomacha?(Dylematywyznaw-
cówprawosławiawmonarchiiostatnichJagiellonów),w:KatolicyzmwRosjiipra-
wosławiewPolsce(XI-XXw.),UpowszechnianieNauki-Oświata„UN-O”:[War-
szawa]1997,s.56-60;idem,Ruthenivs.Moschi:elitalitewskaWielkiegoKsięstwa
LitewskiegowobecwojenmoskiewskichwXVIw.,„Нашрадавод”1999,t.3,
s.34-51.
~24~