Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRAWOSŁAWIEORAZUNIAWPOLSCEINALITWIE
zRosją19.Wypadateżzwrócićuwagę,żeczęśćprawosławnychbojarów
zpaństwamoskiewskiegowybraławkońcuXViwXVIwiekuWielkie
KsięstwoLitewskiejakoswojenowemiejscezamieszkania,choćist-
niałateżemigracjawodwrotnymkierunku20.
Szukającróżnicmiędzyludnościąprawosławnąakatolicką
zamieszkującąWielkieKsięstwoLitewskieiKrólestwoPolskiewarto
przyjrzećsięmiastom,wktórychżyliprzedstawicieleobutychkonfesji.
Najczęściejstosunkimiędzytymigrupamiwyznaniowymiukładałysię
bardzodobrze.Wniektórychośrodkachmiejskich,szczególniewdru-
giejpołowieXVIinapoczątkuXVIIwieku,awięcwokresiewzma-
gającejsiękontrreformacji,dochodziłodokonfliktówmiędzytymi
społecznościami.Jednakże,choćczęstoprzebiegałyonepodhasłami
religijnymi,wrzeczywistościmiałyprzedewszystkimpodłożeeko-
nomiczne-wynikałyzchęcieliminacjikonkurencjihandlowejczy
rzemieślniczej.Próbyrugowaniawpływówludnościruskiej(prawo-
sławnej)zżyciamiejskiegomożnazaobserwowaćnp.weLwowie21.
Wzajemnerelacjemieszczanprawosławnychikatolickichskompliko-
wałowprowadzeniekalendarzagregoriańskiegowRzeczypospolitej
w1582rokuinieuznanietejreformyprzezCerkiewprawosławną.Do
najostrzejszychsporównatymtledoszłowłaśnieweLwowie,codopro-
wadziłodointerwencjikrólaStefanaBatorego,któryzasadniczopozwo-
liłprawosławnymświętowaćswereligijneuroczystościwedługstarego
kalendarza22.Należyteżjednakzauważyć,żewwielumiastachLitwy
iPolskiwtamtymczasiemamydoczynieniazdominacjąjednejgrupy
wyznaniowej,któraczasamipróbowałanarzucaćswojąwolęmniej-
szościomreligijnym.WdużychmiastachPrusKrólewskich(Gdańsk,
19Por.O.Łatyszonek,WojnyLitwyzMoskwąnapoczątkuXVIw.jako
czynnikprzemiantożsamościetnicznejwEuropieWschodniej,w:BitwapodOrszą,
red.M.Nagielski,Wyd.Neriton:Warszawa2015,s.23-36(Bibliotekaepokinowo-
żytnej,t.3).
20O.Backus,MotivesofWestRussianNoblesinDesertingLithuaniafor
Moscow1377-1514,UniversityofKansasPress:Lawrence1957,passim.
21Szerzej:M.Kapral’
,НацiональнiгромадиЛьвоваXVI-XVIIIст.(соцiа-
льно-правовiвзаємини),LiteraturnaAgenciaPiramida:L
’viv2003,s.97-145.
22T.Kempa,KonstantyWasylOstrogski(ok.1524/1525-1608),wojewoda
kijowskiimarszałekziemiwołyńskiej,WNUMK:Toruń1997,s.124-125.
~25~