Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TOMASZKEMPA
tradycjiuniiflorenckiej(1439),któracieszyłasiępoparciemJagiello-
nówiwjakimśstopniuprzetrwaławPolsceinaLitwiedokońca
XVwieku.Niemniejproblemzasięguitrwałościuniiflorenckiejna
ziemiachKrólestwaPolskiegoiWielkiegoKsięstwaLitewskiegowciąż
pozostajesłabozbadany51.Budzeniusięunijnychinicjatywwłaśniena
tychterenachsprzyjałfaktoddaleniaodKonstantynopolaisłabych
kontaktówztamtejszympatriarchą,pozostającymprzecieżnajwyż-
szymzwierzchnikiemmetropoliikijowskiej.Paradoksalniewłaśnie
wówczas,gdydoszłodotakichbliższychkontaktów,apatriarchakon-
stantynopolitańskiJeremiaszIIwyraziłgłębszezainteresowaniesytu-
acjąwmetropoliikijowskiej(szczególniewlatach1588i1589,gdy
przebywałwRzeczypospolitejwdrodzedoizMoskwy),stałosięto
impulsemdlaczęściruskichwładykówdorozpoczęciarozmówna
tematuniizRzymem.Hierarchowiecireformyprzeprowadzaneprzez
JeremiaszaIIpotraktowalijakouszczuplająceichprerogatywy.Skąd-
inądbyłytozarzutydopewnegostopniasłuszne,skoropatriarcha
wyłączyłspodjurysdykcjimiejscowychbiskupówprawosławnychnie-
którebractwacerkiewne(wileńskieorazlwowskie)izwiązaneznimi
monasteryorazcerkwie,podporządkowującjebezpośrednioswejwła-
dzy(ustanawiającstauropigię).Jednocześniemianowałswojegoegzar-
chęwmetropoliikijowskiej.ZostałnimmiejscowybiskupłuckiCyryl
Terlecki,którymiałczuwaćnadwprowadzaniemkolejnychreform
cerkiewnych52.
WizytyJeremiaszaII,zamiastuzdrowićsytuacjęwCerkwiwRze-
czypospolitej,pogłębiłyjedyniewewnętrznekonflikty.Zaczęłysię
sporymiędzystauropigialnymibractwamiamiejscowymiwładykami
(szczególnieostryspórtoczyłsięweLwowie),aponadtowybuchłtakże
konfliktjurysdykcyjnymiędzynowymmetropolitąMichałemRahozą
51A.Lewicki,UniaforenckawPolsce,AkademiaUmiejętności:Kraków
1899;B.Gudziak,Uniaforenckaametropoliakijowska,w:Polska-Ukraina.1000
latsąsiedztwa,t.2,red.S.Stępień,Południowo-WschodniInstytutNaukowy
wPrzemyślu:Przemyśl1994,s.19-31.
52B.Gudziak,Kryzysireforma.Metropoliakijowska,patriarchatKonstan-
tynopolaigenezauniibrzeskiej,WNUMCS:Lublin2008,s.141-157,229-244,
275-304;por.A.Borkowski,PatriarchatywschoduwdziejachRzeczypospolitej
(1583-1601),WNUwB:Białystok2014,s.75-152.
~36~