Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
PREHISTORIAMIĘDZYMORZA
(X-XIXW.)
I.1.Ogniemimieczem,pióremi…alkową
Odzaraniaswejegzystencjipaństwopolskie-awłaściwiepoczątkowo
państwoPolan-stanęłowobectrudnychwyzwańocharakterzepolitycznym
imilitarnym.SpadłyonenabarkiksięciaMieszkaIzroduPiastów,tradycyjnie
występującegowźródłachihistoriografiiwrolitwórcyiorganizatorainstytucji
patrymonialnejmonarchii,któradałapoczątekśredniowiecznejPolsce.Jegopa-
nowanieupłynęłopodznakiemzmagańoposzerzeniegranicuojcowizny”
,którą
stanowiłakolebkaPolan-Wielkopolskazgłównymgrodem(stolicą)wGnieź-
nie.ŁupemMieszkapadły:Mazowsze,ziemienawschódodWisłypoBug,Po-
morzepomiędzydolnąWisłąiOdrą,MałopolskaiŚląsk,wreszciezabużańskie
GrodyCzerwieńskie.
Ekspansjataodbywałasiępoczątkowowcieniuzagrożeń,jakiedlamłode-
gopaństwastanowiłyCzechyPrzemyślidów,aleprzedewszystkimŚwięte
CesarstwoRzymskieNaroduNiemieckiego(azwłaszczajegowschodniemar-
chie),przesuwająceswojegranicenawschódwwynikupodbojukrajuSłowianPo-
łabskich.Politycznąodpowiedziąnagroźbęjakąstanowiłaekspansjaniemiecka,
odbywającasiępodhasłemrozpowszechnianiachrześcijańskiejuDobrejNowiny”
(rzeczjasna,uogniemimieczem”),byłoprzyjęcieprzezMieszkaIw966r.chrztu,
połączonezmałżeństwemzksiężniczkąDobrawązchrześcijańskichjużCzech.
TomistrzowskieposunięciezapewniłoPolscewejściedokręguuznawanychwEu-
ropiepaństw,ajejwładcy-wzrostautorytetuwśródinnychpanujących.Polski
książęwytrąciłprzytymNiemcomargumentokoniecznościudobroczynnego”
-połączonegozprzymusowąchrystianizacją-podboju;zyskałjednocześniemia-
nouprzyjaciela”cesarzaiprzychylnośćpapiestwa;spowodowałnapływnadWisłę
duchowieństwa,czyli…kadryadministracyjnej,nieocenionejdlakształtującej
sięmachinypaństwowej;wreszcie-uzyskałwzmocnieniejednościdopieroco
zjednoczonychpolskichplemionpoprzezzaprowadzeniewpaństwiewspólnej
religii.SpokójnapółnocyMieszkoIzapewniłsobienatomiastwydajączakróla
szwedzkiegoErykaswącórkęŚwiętosławę1.
1Zob.m.in.:G.Labuda,MieszkoI,Wrocław2002,passim;idem,Najstarszarelacja
oPolscewnowymwydaniu,uRocznikiHistoryczne”1947,t.16,s.100-83;H.Łowmiański,
