Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PrehistoriaMiędzymorza(X-XIXw.)
17
synów:WładysławotrzymałjakodzielnicędziedzicznąŚląsk,BolesławKędzie-
rzawy-Mazowsze,aMieszkozwanypóźniejStarym-Wielkopolskę.Równocze-
śnieBolesławKrzywoustygorącopragnąłutrzymaćjednośćpaństwa,czegowy-
razembyłowprowadzeniezasadysenioratu,czylikażdorazowejzwierzchności
najstarszegozPiastów(seniora)nadpozostałymiczłonkamirodu,wzmocnionej
przyznawaniemmuwładzynaduprzechodnią”dzielnicąpryncypacką(senioral-
ną).Stanowiłaonaswoistyukręgosłup”ziempolskich,wjejskładwchodziłyMa-
łopolskazKrakowem,ziemiałęczycko-sieradzka,częśćKujawiPomorzeGdań-
skie.WaśniepomiędzysynamiBolesławaKrzywoustego,apóźniejnastępnymi
przedstawicielamiposzczególnychliniipiastowskich,doprowadziłydotrwałego
upadkupolitycznegoznaczeniapaństwapolskiegonaareniemiędzynarodowej,
jegorozbicia,czylitzw.rozdrobnieniadzielnicowego,wreszcie-utratyczęści
ziempolskichnarzeczsąsiadów6.
Poważnepróbyzjednoczeniaziempolskichiodbudowyjednolitegopań-
stwabyłypodejmowanejużodpierwszejpołowyXIIIw.Początkowostałysię
oneudziałemPiastówśląskich.Jednakeksperymenttzw.monarchiiHenryków
śląskich,którązbudowałHenrykBrodaty,apróbowałrozszerzaćjegosynHen-
rykPobożny,zakończyłsiędośćnieoczekiwanąklęską.Państwohenrykowskie,
wskładktóregowchodziłyŚląsk,Wielkopolska,ziemiakaliskailubuskaorazMa-
łopolska-dzielniceludne,bogateisprawnieadministrowane,prowadząceprzy
tymożywionyhandelzCzechami-uległorozpadowiponiespodziewanymna-
jeździemongolskimz1241r.,kiedytowbitwiepodLegnicąpolskierycerstwo
poniosłoklęskę,adowodzącynimHenrykPobożnyzginął7.
Jednakrównoleglezkolejnymi,zakończonyminiepowodzeniami,próbami
jednoczeniaziempolskich,podejmowanymiprzezPiastów(PrzemysłowiII,
któryopanowałWielkopolskęiPomorzeGdańskieudałosięnawetw1295r.
wGnieźniekoronowaćnakróla),rozwijałysięprocesysprzyjająceponownej
integracji:jejrzecznikiemstałosiępolskieduchowieństwo,obawiającesiękur-
czeniastanuposiadaniarodzimegoKościoła;popierałojącorazbogatszeicoraz
bardziejwpływowemieszczaństwo,dążącedostworzeniajednolitegowewnętrz-
negorynkuizapewnieniabezpieczeństwahandlu;opowiadałosięzaniąrycer-
stwoorazmożnowładztwo,sprzyjającewcześniejosłabianiuwładzycentralnej.
6Patrznp.:K.Maleczyński,BolesławIIIKrzywousty,Wrocław1975,passim;
Z.S.Pietras,BolesławKrzywousty,Cieszyn1978,passim;K.Buczek,Jeszczeotestamencie
BolesławaKrzywoustego,uPrzeglądHistoryczny”1969,nr60,s.621-639.
7Por.:B.Zientara,HenrykBrodatyijegoczasy,Warszawa1997,passim;M.Łodyń-
ski,PolitykaHenrykaIBrodategoijegosynawlatach1232-1241,uPrzeglądHistoryczny”
1912,t.14,s.273-294;G.Labuda,WojnazTataramiwroku1241,uPrzeglądHistorycz-
ny”1959,nr2,s.189-224;J.Maroń,Legnica1241,Warszawa1996,passim.
