Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
ROZDZIAŁ1
Uwarunkowaniamiędzynarodowychstosunkówkulturalnych
Wkolejnymrozdzialezaprezentujemywybranąsystematykęwspółczesnychcy-
wilizacji(Huntington,patrzpodrozdz.2.6),argumentująctojejpopularnością(ab-
solutnienierozstrzygającojejsłuszności).Przykłademkonkurencyjnejinterpretacji
możebyćklasyfikacjazaproponowanaprzezpolskiegouczonegoFeliksaKoneczne-
go(1862–1949).Wyróżniłonkilkadziesiątcywilizacji,zktórychdowspółcześnie
istniejącychzaliczył:arabską,bizantyńską,bramińską,chińską,łacińską,turańską
iżydowską(Koneczny1935).Żebyrzeczjeszczebardziejskomplikować,przywo-
łajmydodatkowoznanypodziałcywilizacji,zaproponowanyprzezJanaPawłaII.
Podziałtenjestjakościowoodmiennyodwcześniejprzywołanych,któremożna
mniejlubbardziejdokładnienarysowaćnamapie.Mowamianowicieopodzialena
cywilizacjęmiłościicywilizacjęśmierci.Cywilizacjamiłościtomoralno-społeczny
ideałcywilizacji,głoszonyprzezpapieżaPawłaVI,anastępnierozwijanyiupo-
wszechnianyprzezJanaPawłaII.Zaprzeczeniemcywilizacjimiłościjestcywilizacja
śmierci–termintenzostałwprowadzonydodyskursuprzezJanaPawłaII(Wagner
1993,s.32).
Ponadto,należyzwrócićuwagę,żewliteraturzenaukowej(inietylko)można
spotkaćprzykładyróżnychklasyfikacji,którychautorzyświadomielubnieświado-
mienieposługująsięnaogółterminemcywilizacja.Chodzituzwłaszczao:(a)po-
działświatanaregionyPierwszegoŚwiata,DrugiegoŚwiataiTrzeciegoŚwiata,
wniektórychkoncepcjachtakżeCzwartegoŚwiata;(b)podziałPółnoc–Południe
(Therien1999);(c)centrum,peryferiaipółperyferia(Wallerstein1997);(d)cy-
wilizacje:komputera,taśmyprodukcyjnejimotyki(Toffler1996);(e)cywilizacja
demoliberalnaversuscywilizacjaautorytarno-totalitarna(Fukuyama1996);(f)cy-
wilizacjaDżihaduicywilizacjaMcŚwiata(Barber2007).Wspomnianekoncepcje
podziałuświata(zwyjątkiemostatniej)bazująnakryteriumsocjoekonomicznym
lubideologicznym.Możnajednakspieraćsięoto,czycałościwyodrębnianewra-
machprzywołanychtuklasyfikacjimamyprawonazwaćcywilizacjami.
Wielośćcywilizacji(mniejszaosposób,wjakijezdefiniujemy)oznaczanie-
uchronnośćkontaktówidoświadczeńczegoś,coodbieramyjakonieswoje,inne,
obce,anawetwrogie.Coraztrudniejwewspółczesnymświeciezasklepićsięwy-
łączniewewłasnejcywilizacjiikulturze.Wrzeczywistościzdecydowanawiększość
ludzi,zwłaszczawEuropieczyszerzej–wcywilizacjizachodniej,jestorazzcałą
pewnościąbędziekonfrontowanazprzejawamiinnychcywilizacji.Jedniprzez
środkimasowegoprzekazu,inni–wsposóbbardziejbezpośredni,przezkontakty
zludźmireprezentującymiodmiennecywilizacje.
Religie.Zprowadzonychstatystyk(częstotylkoszacunkowych)wynika,żenaj-
większąreligiąwskaliświatajestchrześcijaństwo(ok.2mldwyznawców,ok.33%)
ogółuludnościświata).Drugiwkolejnościjestislam(ok.1,4mld,ok.20–21%),
trzeci–hinduizm(ok.0,9mld,ok.13–14%),czwarty–buddyzm(ok.6%).Tylko
dwiepierwszereligiemożnazaliczyćdokategoriireligiiświatowych–misjonar-
skich,którychzasięgwykraczapozaobrębdanejgrupyetnicznejlubrasowej(re-
ligiąuniwersalnąjestwłaściwietakżehinduizm,alewpraktycenieprzekraczaon
znaczącogranicIndii).Chrześcijaństwoiislamrywalizujązesobąoświatowyrząd
dusz,zdobywająccoraztonowychwyznawców.Terenemnajbardziejzaciekłych
