Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
Uwarunkowaniabezpośrednie
33
występujebardzoniskiodsetekosóbwierzących.Państwasilniezsekularyzowane
wEuropietote,wktórychdominujeczydominowałareligiaprotestancka(dane
za:GallupInternational,VoiceofthePeople2005–ReligiosityaroundtheWorld).
Wartotakżezwrócićuwagęnawzrastającedysproporcjemiędzyreligijnością
wEuropieireszcieświata.ZjednejstronysilniezlaicyzowanaEuropa(zwłaszczajej
zachodniaczęść),zdrugiej–religijnaresztaświata(nieliczącniewielkichobszarów
pozaeuropejskich,którezamieszkujeznacznyodsetekosóbniereligijnych).Tonie
tylkoróżnicemiędzylaickąEuropąareligijnąAfrykąipaństwamiarabskimi(skąd
przybywajądoEuropyimigranci!).StosunekdoreligiidzielitakżeEuropejczyków
imieszkańcówStanówZjednoczonychAmeryki,wktórychateiścistanowiątylko
1%,awierzącyaż73%ogółuspołeczeństwa.Owonapięcierodzinietylkokulturo-
wekonsekwencje,aleprzekładasiętakżenarzeczywistośćpolityczną.
Religiaastosunkimiędzynarodowe.Dopieroteraz,napoczątkuXXIwieku,
badaczestosunkówmiędzynarodowychzaczynajądostrzegaćznaczenieczynnika
religijnegowkształtowaniutychże.Czynniktenbyłbowiemprzezdziesięciolecia
niemalcałkowiciepomijanywbadaniachnaukowych.PrzezcałyXXwiekodrzuca-
noreligięjakoczynnikwyjaśniającystosunkimiędzynarodowe,uznając,że„wspól-
notynarodowe,etniczneczyreligijnenieodgrywająwiększejroliwnowoczesnym
społeczeństwieorazwracjonalnymwyjaśnianiumechanizmówfunkcjonowania
świata”.WtymczasiebadaniadotyczyłyzresztągłównieświataZachodu,wktó-
rymwpływsiłreligijnychnapolitykębyłrelatywnienajmniejszy.Uważanorów-
nież,żepostępującamodernizacjaświatabędzieoznaczaćprywatyzacjęreligiitakże
winnychcywilizacjach.
Amerykańskipolitolog,SamuelHuntington,stwierdza:„Znaczeniereligiiwspra-
wachświatowychmalałoodniemaltrzystulat.WXVIIwieku,poponadstulatach
krwawejwojnyreligijnej,przywódcypaństweuropejskichpodpisującypokójwest-
falskichcieliograniczyćzajegopomocąwpływreligiinapolitykę.Wnastępnym
stuleciumyślicieleoświeceniowiprzedłożylirozumnadwiaręjakoźródłopoznania.
Pewność,żenaukazdetronizujereligię,narastaławXIXwieku.Jakpowszechnie
uważano,rodzajludzkizmierzałkunowemuetapowiracjonalizmu,pragmatyzmu
isekularyzmu.[...]Modernizacjainowoczesnośćwydawałysiępodważaćsensist-
nieniareligii,którabyłauważanazaciemnyprzeżytekprzeszłości”.Wielewskazy-
wałowówczasnaprawdziwośćtegotypustwierdzeń(wyludnianiesiękościołów,
popularnośćświeckichideologiijakoświeckichreligiiitd.).Jednak,zauważaHun-
tington,„wostatnichdziesięcioleciachXXwiekumarszkusekularyzmowizostał
zawrócony.Rozpoczęłosięniemalglobalneodrodzeniereligii,widocznewprawie
wszystkichregionachświatazwyjątkiemEuropyZachodniej”.Huntington(2007,
s.316–317)konstatujejednocześnie,żepowrótdoreligiiobserwowanonieuosób
starszych,aleumłodych,nieubiednychwieśniaków,leczwklasieśredniej.
Symbolicznymprzełomem,skłaniającymkureligii,stałysięatakiterrorystycz-
nenaUSAizburzeniewieżWorldTradeCenterw2001roku.Odtąd,zasprawą
oskarżeniaislamuosprzyjanieterroryzmowi,religiazostałanieodwołalnieuwikła-
nawdyskursnatematprzemianpolitycznychikulturowychwspółczesnegoświata
(Marczewska-Rytko2008,s.149–152).Zdecydowaniewcześniejwświatowejpo-
litycepojawiłosięjużwieleznakówwskazującychnastopniowąjejresakralizację.
