Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Więźspołeczna–przeglądkoncepcji
25
spokrewnionychznimiprzedsiębiorców;3)wymógkonformizmupowią-
zanyzwysokimstopniemkontrolispołecznejwobecczłonkówgrupyoraz
silnewielorakiewięziczłonkówmałychspołeczności(krewniacze,sąsiedz-
kie,zawodowe),coprzyczyniasięgeneralniedozredukowaniaprywatno-
ściorazautonomiijednostekdominimum;4)sytuacje,wktórychgrupowa
solidarnośćprzeciwstawiasięwiększościspołeczeństwawpostacireak-
cjiopozycjiibuntu,zmuszającwefekciewszystkichswoichczłonkówdo
podporządkowaniasięspołecznymnormomnrównaniawdół”,wynikające
zprzekonaniagrupyodoznawanejspołecznejkrzywdzie.Zatem,awyka-
załtoPortesnapodstawiewielubadańwróżnychkręgachkulturowych,
efektyfunkcjonowaniakapitałuspołecznegoniemusząprzybieraćpozy-
tywnejformynspołecznegodobra”(którąopisywaliJamesColemaniinni
badacze),leczmogątakżeprzyjąćpostaćnspołecznegozła”,czegoprzykła-
demsąrodzinymafijne,szajkizajmującesięprostytucjąbądźhazardem
czymłodocianegangi(PORTES,1998).
Wkonsekwencji–pookresiefascynacjikapitałemspołecznym,postrze-
ganymjakoźródłowszelakiegodobra,choćbywpostacidemokratyczne-
gospołeczeństwaobywatelskiego–zaczętowsposóbrealistycznybadać
topojęcieidokonywaćjegorewaloryzacji,uwzględniającjegokulturowe,
społeczneihistoryczneuwarunkowania,orazoceniaćjegoróżnorakie(po-
zytywneinegatywne)skutki.Natomiastjeślijużanalizujesięeufunkcjo-
nalnośćkapitałuspołecznego,toniemożnapominąćtychprzypadków,
kiedykapitał,będąceufunkcjonalnydlawłasnejgrupy,stajesiędysfunk-
cjonalnydlainnychgrup,anawetdlacałegospołeczeństwa17.
Oilekwestiadotyczącaznaczeniawięzispołecznychwprocesiewy-
twarzaniakapitałuspołecznegojestniepodważalna,otylepoglądynaich
znaczeniekomplikująsięwsytuacjianalizowaniaskutkówwpływunaka-
pitałspołecznydwuwyróżnionychtypówwięzi:ekskluzywnychorazin-
kluzywnych.TenproblemdostrzegłiopisałPutnam,któryzwyróżniony-
midwomatypamiwięzipowiązałdwatypykapitałuspołecznego:kapitał
spajający(bonding),któregopodstawąsąwięziekskluzywne,orazkapitał
łączący(bridging),któregopodstawęstanowiąwięziinkluzywne.Wpierw-
szymprzypadkubardzosilnewięzispajajączłonkówmałychhomogenicz-
nychwspólnot,takichjak:rodzina,grupykościelne,organizacjebratniej
pomocy,sprzyjającjednocześniebudowaniubarierwobecosóbpostrzega-
nychjakonobce”orazwykluczaniuichzgrupy.Wdrugimprzypadkuowie-
lesłabszewięziłącząosobyigrupyheterogeniczne,czyliodmiennewsto-
sunkudocechwłasnejgrupy,pozwalającprzekraczaćbarieryidystanse
spowodowaneróżnicamipomiędzyposzczególnymikategoriamispołeczny-
17
Ospornychproblemachinterpretacyjnychodnoszącychsiędokoncepcjiifunkcjikapitału
społecznegoorazleżącychujegopodstawwięzispołecznychpiszęwdalszejczęścirozdziału.
