Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
1.PROCESYGEOPOLITYCZNEWEWSPÓŁCZESNYMŚWIECIE
wychkorporacjiorazinstytucji,takichjakBankŚwiatowy,Międzynarodowy
FunduszWalutczyOECD,adekwatneanalizyprzepływówikumulacjikapitału
niemogąbyćjużdokonywanewramachgospodareknarodowych,czyli
wodniesieniudojasnookrelonychterytoriów[zob.Popescu2008].
Dyskusjanadrekonfiguracjamiprzestrzenimiałazatempierwotnie-takjak
samaglobalizacja-główniewymiarekonomiczny.Dopierowdrugiejkolejnoci
wyrazistocinabrałaspektpolityczny.Postępującainstytucjonalizacjaiwzmac-
nianieformwspółpracymiędzynarodowej(np.NAFTA,ASEAN,WTOczyUnia
Europejska)wymusiłyredefinicjęautonomiipaństwowej(zob.rozważania
Kołakowskiego[2009]).Przykłademnajdalejposuniętejintegracjijestfenomen
UniiEuropejskiej-wytworzenienowychinstytucjiponadnarodowychpociągaza
sobąkoniecznoćprzesunięćwładzy(doktórychjeszczenawiążemy)orazrede-
finicjipozycjiwładzpaństwowychwnowejkonstelacji[zob.np.Gualini2006].
Państwowasuwerennoćzostałazmodyfikowana;niektórzytwierdzą-ograniczona.
Wtymkontekcieglobalizacja(jakozbiórwymienionychprocesów)oznaczałanie
tylkoogromnązmianęprzestrzennejorganizacjikapitalizmu.Podważyłatakże
założenie,żetopaństwasągłównymiinaturalnymijednostkamiodniesieniadla
politycznejigospodarczejdziałalnociorazwskazałanowerelacjespołeczno-
igospodarczo-przestrzenne.Stworzyławtensposóbnowewyzwania,wykraczające
pozagranicepaństwowe,adotyczącerównież(jelinieprzedewszystkim)
sposobóworganizacjiizarządzania(Gualini[2006:882];zob.teżrozdz.3).
JakpiszeJessop[2004],przejciedopostfordowskiegosystemuregulacji
wiążesięzreorientacjąprzestrzenną,któradotykaróżnychskal-lokalnej,
miejskiej,unijno-europejskiej(podobnezałożenia,jakwykażęwdalszejczęci,
kierowałyrozwojemteoriiprzeskalowania).Reorientacjaobecnajestwewszyst-
kichaspektachpolityk-odzapewnieniaogólnegodobrobytupowzrost
konkurencyjnoci.Zmianarolipaństwawnowymsystemiewiatowejregulacji
kapitałujestczasemrozumianabardzoradykalnie,jakoutrataznaczeniapaństw
narodowych[zob.Jessop2002b;Sagan,Halkier2005].Takiepodejciejednak
napotykaistotnąkrytykę,dowodzącą,żepaństwoniewycofałosięzsystemu
regulacjipostfordowskiegosystemu[zob.Keil1998,Brenner2004].SaganiHal-
kier[2005]zwracająuwagę,żepokrótkimokresieprzewidywaniaznacznego
ustąpieniapaństwa,zaczęłasiękontestacjawizjinieograniczonejautonomii
jednosteksubpaństwowych-coznalazłowyrazchoćbywodrzuceniukoncepcji
EuropyRegionów.Państwoniewycofałosięzatem,araczejrozwijanowesposoby
interwencjiiodzyskaniakontroli,utraconejwwynikuodpaństwowienia,rozu-
mianegojakoogółprocesówzwiązanychzosłabianiemtradycyjnejrolipaństwa
(zob.tłumaczenieHausnera[2008]itabela1).Jessop[2002b]przyporządkował
sposobyodzyskaniakontrolnejpozycjipaństwadoposzczególnychtrendów,
związanychzezniesieniemjegotradycyjnierozumianegoprymatu
3
(tabela1).
3
Niestetytrudnoopolskietłumaczenietychtrzechprocesów,któreniepokrywałobysię
zproponowanymprzezHausneraterminemogólnym-„odpaństwowienie”-opisującym
wszystkietrzyzjawiska.