Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
13
podczaspobytuarmiiKarolaXGustawawPolsceiDanii.Naczelnązasadą
szwedzkiejintendenturybyłamaksymalnaeksploatacjawrogiegoterytorium,
alejednocześnieniewyniszczeniego,bowprzyszłościmogłatamznówzawitać
szwedzkaarmia11.
Szosikontrybucjemiałycharaktermiejski,cooznacza,żeobowiązekich
uiszczaniabyłnałożonynawłaściwychmieszkańcówośrodków,czylimiesz-
czan.Zaliczalisiędonichzarównowłaścicielenieruchomości,posiadającyius
civile(obywatele),jakiichnajemcy,przebywającywmieścieprzezróżnyokres
iwynajmującylokale.Wysokośćpodatkuwobutypachobciążeńzależałaod
posiadanegomajątku,określanegonapodstawiekilkuczynników,doktórych
możnazaliczyć:statusprawnynieruchomości(czypłatnikbyłwłaścicielem,
czynajemcąlokalu),rodzajbudulca(obiektdrewnianyczymurowany),poło-
żeniebudynkuiliczbęnajemców.Osobyzamożneuiszczaływysokiwymiar
podatku,anajubożsimieszkańcywnosilisymboliczneopłatylubniepłacili
wogóle12.Wprzypadkukontrybucjipodatekpobieranozarównowpostaci
finansowej,jakiprowiantu.Ustalanotakże,żewimieniumagistratupobór
kontrybucjimiałnadzorowaćjedenzobywateli13.
Rejestrypodatkoweobejmująwyłączniegłowyrodzinistądzdecydowanie
dominująwnichmężczyźni.Jednakwprzypadkuczasowej(np.zpowodu
uczestnictwawwojniealbopodróżyhandlowej)lubstałej(wdowieństwo)nie-
obecnościmężczyzny-bądźgdygospodarstwobyłojednoosobowe-odnaj-
dujemywspisachrównieżkobiety.Większyichudziałwrejestrachwdużych
miastachRzeczypospolitejniżwmiastachmniejszychstwierdziłCezaryKuklo.
Badacztenzauważył,żewXVIIw.znacznaliczbasamodzielnychekonomicz-
niekobietbyłatypowadlawiększychośrodkówwcałejEuropie.Zezjawiskiem
tymspotykamysięnp.wmiastachangielskich,francuskichczyszwajcarskich.
Czynnikiem,którywpływałnastrukturępłci,„wydajesiętypfunkcjonalny
miasta,mającywpływnaatrakcyjnośćdanegoośrodka,dającegomożliwość
znalezieniapracytakżedlawiększychgrupżeńskich,lepszychzarobków,urzą-
dzeniasię,adlaniektórychznichatrakcyjniejszegożycia”14.
11
WyjątekstanowiłaMeklemburgia,którazostałazniszczonazewzględówtaktycznych,
bywojskaprzeciwnikaniemiałytamoparcia.
12
Nazjawiskopomijanianajuboższych,niepłacącychpodatków,zwróciłuwagęJerzyDygdała,
opracowującspisymieszkańcówBrodnicy,zob.J.Dygdała,BrodnicawdobieRzeczypospolitej
szlacheckiej(1466-1772),w:Brodnica.Siedemwiekówmiasta,red.tenże,Brodnica1998,
s.143-145;tenże,NajstarszyspismieszkańcówBrodnicyz1662roku,w:Szkicebrodnickie,t.3,
red.K.Grążawski,Brodnica2006,s.161-171.
13S.Grauers,Stosunekszwedzkichipolskichsiłzbrojnych,s.125-126.
14
C.Kuklo,KobietasamotnawspołeczeństwiemiejskimuschyłkuRzeczypospolitejszla-
checkiej.Studiumdemografczno-społeczne,Białystok1998,s.54.Zob.równieżA.Karpiński,
KobietawmieściepolskimwdrugiejpołowieXVIiwXVIIwieku,Warszawa1995;M.Bogucka,
