Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wstęp
Grupami,którerejestryuwzględniajątylkookazjonalnie,sąŻydzi,szlachta
iduchowieństwo.Cipierwsipłacilioddzielnepodatki,coskutkowałotworze-
niemosobnychspisów;wrejestrachszosuwskazywanojedyniepojedyncze
osoby,couniemożliwiaanalizętejspołeczności
15
.Równieżdwiepozostałe
grupybyływyłączonespodjurysdykcjimiejskiej,awięczwolnionezpodat-
kównarzeczmiasta.Wniektórychośrodkach,np.wKrakowieczyWarszawie,
poborcypodatkowiwskazywaliwszystkichwłaścicielinieruchomości,także
nieuiszczającąpodatkuszlachtę,podczasgdynp.wspisachlwowskichkon-
sekwentnienotowanojedyniepłatników(mieszczan).Wprzypadkuksięży
odnajdujemytylkopojedynczeprzypadkiwpłacaniaprzeznichpodatku,
conależytłumaczyćuiszczaniemopłatyzaichnieruchomośćjakoosóbpry-
watnych,anieprzedstawicieliKościoła.
Źródłapodatkowemająrównieżinneograniczenia.Niedostarczajądanych
oliczebnościrodzin,wiekuichczłonkówczyteżliczbiedzieci.Choćzawierają
informacjeourzędnikachmiejskich,niemożliwejeststworzenienaichpod-
stawiepełnegokatalogu,gdyżniektórerejestrypomijałynieruchomościosób
zwolnionychzobowiązkupłaceniapodatku16.Takżedaneoobcokrajowcach
sąniekompletne-mimożewnowożytnychmiastachprzebywałoichwielu,
wspisachodnajdujemytylkokilku.Naszamaławiedzanaichtematwynika
znieprecyzyjnychopisówwźródłachibrakumożliwościoddzielenianowych
migrantówodosóboobcobrzmiącychimionachlubnazwiskach,którejuż
sięzasymilowały17.Wtymdrugimprzypadkubylitoprawdopodobniecudzo-
ziemcywcześniejosiadliwmieście,napodstawierejestrówpodatkowychnie-
możliwejestjednakokreśleniechwiliichprzybyciadomiasta.Wydajesię,że
popewnymczasiefunkcjonowaniawdanymmiejscu,abyćmożeiwyucze-
niuzawodu,obcokrajowiecprzestawałbyćpostrzeganyjakoobcy-stawał
sięprzedstawicielemkonkretnejprofesji,np.krawiectwa,iwówczasopusz-
czanowspisachokreślenienarodowościowe.Możnazatemsądzić,żegdy
BiałogłowawdawnejPolsce.KobietawspołeczeństwiepolskimXVI-XVIIIwiekunatleporów-
nawczym,Warszawa1998;por.C.Kuklo,Społeczno-demografcznycyklżyciaczłowiekawmieście
staropolskimuschyłkuXVIIIwieku,„RocznikiDziejówSpołecznychiGospodarczych”2002,
t.62,s.85-106.
15
SzlacheckieAbAnno1626:aszadAnnium1628:należąceMiastuPosnanievi,Archiwum
PaństwowewPoznaniu,AktamiastaPoznania(dalej:APP,AmP)I1761,k.1-11;Regestr
KamienicyDomowsliacheckichzktórychsoszusextuplieniepłacąnoypłacicniechcąAnno
Domini1613naSeymieuchwalony,APP,AmPI1760,k.1-4.
16Urzędnicymiejscybylizwolnienizopłatnarzeczmiasta,leczjeśliposiadalidwielub
więcejnieruchomości,ulgaprawdopodobnieobejmowałatylkopierwsząznich.Otwartąpozostaje
kwestiaobowiązkuuiszczaniaopłatprzezosoby,którezakończyłykadencję,np.burmistrzów.
17Zob.M.Malec,Imięwpolskiejantroponimiiikulturze,Kraków2001;taż,Oimionach
inazwiskachwPolsce.Tradycjaiwspółczesność,Kraków1996.
