Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
2.Podstawyteoretyczno-metodologicznebadańmigracji
Stosującnowatorskiejaknatamteczasymetody,wpostaciporównaniapoziomuprodukcjizbóżchlebo-
wychwposzczególnychpowiatachzemigracjąwewnętrzną,uzyskiwalikartograficznyobrazprzeludnie-
niawsi.Zajmowalisięrównieżkwestiądefiniowaniaprzeludnieniarolniczego,atakżewpływuprzyrostu
naturalnegonarolnictwo.
InnymważkimobszarembadańbyłoosiedlaniesięnaKresachWschodnich.Zjednejstronywmi-
gracjachnakresyupatrywanoinstrumentrozładowaniaprzeludnieniawsi,zdrugiejstrony-podnoszono
możliwośćprowadzeniaakcjinarodowościowej.Wmigracjachuczestniczylinajczęściejżołnierzeorazrol-
nicy.Oproblemach,zjakimiborykalisięosadnicypodczasakcjizaludnianiaziemwschodnich,pisalinp.:
W.Studnicki(1921),W.Kamiński(1926),A.Krysiński(1930),W.Ormicki(1933,1935).Ichopracowaniado-
tyczyłymiędzyinnymizmianliczbyludnościwwojewództwach:wileńskim,nowogrodzkim,poleskim,wo-
łyńskim,tarnopolskim,stanisławowskim,lwowskim.KorzystajączdanychspisowychiszacunkówGUS,
badaczeokreślalirzeczywistyprzyrostludnościtychobszarówijegoskładowe.Podkreślalipotrzebęracjo-
nalnejkolonizacjiKresówWschodnich,ajakokolonizatorówwskazywaliszlachtę,reemigrantówzAmery-
kiorazchłopów.
IIokres-poIIwojniedolat60.
PozakończeniuIIwojnyświatowejwystąpiływPolsceodpowiedniewarunkidomasowychruchów
migracyjnych.Wpłynęłynatoprzedewszystkimprzesunięciagranicpaństwowych,tj.przekazanieZwiąz-
kowiRadzieckiemuwschodnichwojewództw,tworzącychtzw.KresyWschodnieiMałopolskęWschodnią,
irównocześnieuzyskanierekompensatyterytorialnej,obejmującejziemieWarmiiiMazur,Powiśla,Wolne-
goMiastaGdańska,Pomorza,ZiemiLubuskiejiŚląska;bardzoistotneznaczeniemiałorównieżwielkieznisz-
czeniemajątkutrwałego.
Wpoczątkowejfazieomawianegookresunastąpiłoograniczeniezewnętrznychruchówwędrówkowych
zewzględunarestrykcyjnąpolitykęwyjazdową.Migracjezewnętrznewzmogłysiędopieropodkonieclat
50.wzwiązkuzdrugimetapemrepatriacjiPolakówzZSRRorazzwiększeniemwyjazdówdoNiemiec,USA,
KanadyiAustralii,awlatachkolejnychrównieżdoIzraela.
Wtymczasiepierwsze(nawiększąskalę)ruchymigracyjnewewnętrzneodnotowanowlatach1945-
1950.M.Olechnowicz(1947)pisał,żeludnośćzasiedlaławpierwszejkolejnościobszaryZiemOdzyskanych,
graniczącezterytoriumprzedwojennejPolski,np.ludnośćzbiałostockiegoiMazowszazasiedlałaobszary
byłychPrusWschodnich,aludnośćzWielkopolskinapływałanaZiemięLubuskąiPomorzeZachodnie.Zie-
mieZachodniezasiedlanebyłyrównieżprzezludnośćwiejskązpołudniowejMałopolski.Wwewnętrznych
przemieszczeniachosiedleńczychwpierwszychpięciulatachpowojniewzięłoudział2,9mlnosób,cobu-
dziłodośćszerokiezainteresowanieidziękiczemumigracjenaZiemieZachodniestałysięprzedmio-
temuwagiwielubadaczy.PracaS.Kowalskiego(1946)skupiałasięnatypologiiiklasyfikacjimigracji,miała
charakterogólnyisyntetyzujący.Spośródinnychbadaczyzajmującychsiętymproblememmożnawymie-
nić:R.Buławskiego(1945),K.Dobrowolskiego(1945),A.Grodka(1945),M.Kiełczewską-Zaleską,L.Glucka
(1945),S.Kluźniaka(1945),S.Pietkiewicza,M.Orlicza(1945),P
.Rybickiego(1945).
