Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
zaborurosyjskiego1,3mlnludności,natomiastzziemzaboruaustriac-
kiegookoło1mln4.Emigrancizzaborurosyjskiegowpierwszymokresie
kierowalisiędoNiemiecWschodnich,późniejzaśgłównymkierunkiem
ichwyjazdubyłyStanyZjednoczoneAmerykiPółnocnejiBrazylia5.
Licznebyłotakżewychodźstwoludnościpolskiejzzaborurosyjskiego
wgłąbRosji,głównienaSyberię;do1914r.wgłębiRosjiinaSyberii
–łączniezzesłańcamipolitycznymi–zamieszkiwałookoło600tys.
Polaków6.Ludnośćpolskazzaboruaustriackiegoemigrowałagłównie
doStanówZjednoczonychAmerykiiKanady,wmniejszymstopniudo
Brazylii.Emigracjasezonowazziemzaborurosyjskiegoiaustriackiego
miałaznaczniemniejszerozmiarywporównaniudozaborupruskiego,
niemniejliczbęemigrantówsezonowychzzaborurosyjskiegoszaco-
wanonaok.30tys.rocznie,zzaboruaustriackiegozaś10tys.rocz-
nie.KierunektejemigracjisezonowejstanowiłyPrusy,Saksonia,Śląsk7.
EmigracjawojennaokresuIwojnyświatowejpozostajetrudnadoosza-
cowania.Konsekwencjądziałańwojennychorazpóźniejszejlikwidacji
ichskutkówbyłyjednakmasoweprzemieszczenialudności,któredla
odrodzonejw1918r.Polskioznaczałyprzedewszystkimkonieczność
repatriacjiludnościpolskiejzeWschodu(m.in.wkonsekwencjipod-
pisanegow1921r.traktatupokojowegowRydze),atakżewymiany
ludnościzNiemcami(tzw.optantów,wśródktórychznacznączęśćsta-
nowiliwcześniejsipolscymigrancizarobkowi),coprzewidywałtraktat
wersalskiz1919r.Ruchyteobjęłyłącznieponad2mlnmieszkańców
terytoriumIIRzeczypospolitej.UzyskanieniepodległościprzezPolskę
nieoznaczałokońcaemigracjizarobkowej;dwudziestoleciemiędzywo-
jennecechowałozróżnicowaniewielkościemigracjiwposzczególnych
latach.Przykładowo,w1919r.wyemigrowało520tys.osób,w1925r.
964tys.,aw1935r.350tys.8Głównymikrajami,doktórychemigro-
waliPolacywokresiemiędzywojennym,były:StanyZjednoczone,Kana-
da,Francja,Niemcy.Nadalwystępowałozjawiskoemigracjisezonowej,
4Tamże,s.393–394.
5Por.K.Groniowski,PolskaemigracjazarobkowawBrazylii(1871–1914),Wrocław1972,
S.Kieniewicz,HistoriaPolski…,dz.cyt.,s.393–394.
6Por.Z.Łukawski,LudnośćpolskawRosji1863–1914,Wrocław1978.
7Por.C.Bobińska(red.),Employment-SeekingEmigrationsofthePolesWorld-wideXIXandXXC.,
Kraków1975,s.37,91.
8Z.Landau,TheEmployment–SeekingEmigrationfromtheSecondRepublic,1918–1939,[w:]
C.Bobińska(red.),dz.cyt.,s.103–120.
8
