Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.6.Błonakomórkowaprokariotów
A
białkointegralne
białkoperyferyczne
dwuwarstwa
fosfolipidowa
B
błona
jednowarstwowa
25
C
HO
D
OHOH
OH
OH
ryci2i10i
Budowabłonykomórkowejprokariotów.A.Schematbudowybłonykomórkowejbakteriiiniektórycharcheonów.B.Schemat
budowyjednowarstwowejbłonykomórkowejniektórycharcheonów.C.Budowacholesterolu.D.Budowahopanoidu
Błonakomórkowaniejeststrukturąsztywną,lecz
jestpłynnąmozaikąlipidówibiałek.Cząsteczki
białekilipidówsąpołączoneoddziaływaniaminie-
kowalencyjnymiocharakterzekooperatywnym.Są
towiązaniawodoroweioddziaływaniahydrofobowe.
RównieżtakiejonyjakMg2+iCa2+stabilizująbłonę,
oddziałującnaujemneładunkifosfolipidów.
Dziękifosfolipidombłonastanowibarieręprze-
puszczalnościoddzielającąwnętrzekomórkiodśrodo
-
wiska,uniemożliwiającąbiernywypływskładników
cytoplazmyiniekontrolowanynapływzwiązkówze
środowiskadownętrzakomórki.Jednązważnychról
białekbłonowychjestzkoleipobieraniepotrzebnych
metabolitówiusuwaniezbędnychproduktównaze-
wnątrz.Fosfolipidybłonowemogąteżoddziaływać
swoiścienabiałkabłonowe,wpływającnaichpra-
widłowezwinięcie,comożebyćistotnedlafunkcjo-
nowaniatychbiałek.
Wodpowiedzinazmieniającesięwarunkiśrodo-
wiskaprokariotymodyfikująskładswojejbłonyko-
mórkowej,abyutrzymaćjejoptymalnewłaściwości
(s.130).
2i6i1iBudowabłonykomórkowejbakterii
Fosfolipidybłonykomórkowejbakterii,podobniejak
ieukariotów,sąpochodnymigliceroluwkonfiguracjiS,
zawierającegodwieestrowoprzyłączone(przyC-1
iC-2)cząsteczkikwasówtłuszczowych(ryc.2.9A).
Fosforanjestzwyklezestryfikowanygrupąhydro-
ksylowąalkoholu,którymuwielubakteriijestglice-
rollubetanoloamina.NaprzykładuE.coligłównym
fosfolipidemjestfosfatydyloetanoloamina,natomiast
fosfatydyloglicerolwystępujewmałejilości.
Wbłoniekomórkowejuzwierzątpowszech-
niewystępująsteroidy(np.cholesterol,ryc.2.10C)
-sztywne,prawiepłaskiecząsteczki,którewłączają
sięwdwuwarstwęlipidowąioddziałujązsąsiednimi
kwasamitłuszczowymi,zwiększającichsztywność.
Odichzawartościzależypłynnośćbłon.Istniejąbak-
terie,któretakżezawierająsteroidywswoichbłonach.
Należądonich:(a)bakteriezdolnedobiosyntezytych
związków:bakterieśluzowe(Myxococcalesztypu
Proteobacteria),niektórebakteriemetanotroficzne
(Proteobacteria)ipewnebakterieztypuPlancto-
mycetesoraz(b)mikoplazmy(typTenericutes),które
niepotrafiąichsyntetyzować.
Jakjużwspominano,mikoplazmytobakterienie-
mająceścianykomórkowej.Ztegopowodusąpleo-
morficzne,czylizmiennewkształtach.Sąonekomen-
salamibądźpasożytamiroślinizwierząt,wtymludzi,
żyjązatemwśrodowisku,gdziesąosmotyczniechro-
nione.Steroidypochodzącezkomórekgospodarza
usztywniająbłonykomórkowetychbakterii.Niektóre
mikoplazmyzamiaststeroidówmająwswoichbłonach
lipoglikany,którychfunkcjąrównieżjeststabilizacja
błony.Sątodługiełańcuchyheteropolisacharydowe,
związanekowalencyjniezlipidamibłonowymi.
Wielebakteriizaliczanychdoróżnychtypów
taksonomicznychzamiaststeroidówzawierainną
klasętriterpenoidów-pentacyklicznehopanoidy
(ryc.2.10D)Pełniąonepodobnąfunkcję,charakte-
ryzująsięzróżnicowanąbudowąiniesąspotyka-
neuarcheonów.Hopanoidystanowiązwykle1-5%
