Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.Ogólnabudowakomórkiprokariotycznej
Niektórebakterierosnąwpostacinitkowatej.Należą
donichnp.sinicezrodzajuOscillatoria(ryc.2.1D),
tworzącenicizłożonezwielukomórek(ang.tricho-
me),któresąwściślejszymkontakcieniżnp.komórki
paciorkowcówwłańcuszkach.Promieniowce(s.143)
rosnąwpostacirozgałęzionychfilamentów,zwanych
strzępkami(ang.hyphae),podobniejakugrzybów
(ryc.2.1D).Ichśrednicanieprzekraczajednak1Hm,
podczasgdystrzępkigrzybówsązwykleszersze(ponad
2-3Hm)iznaczniedłuższe.
Morfologianiektórychbakteriimożesięzmieniać
wzależnościodfazyjejcyklużyciowego,np.uCaulo-
bacterspp.(s.140)występująkomórkiosiadłe,zawie-
rającecienkąłodyżkę(ang.stalk),dziękiktórejbak-
terieprzyczepiająsiędopodłożastałego,ikomórki
pływającezaopatrzonewrzęskę.
Niektórebakteriesąpleomorficzne,cooznacza,że
niemająjednego,ściśleokreślonegokształtu.Przykła
-
demsąmaczugowce(rodzajCorynebacterium),choć
większośćichkomórekmakształtmaczugi,naco
wskazujezarównoichpolska,jakiłacińskanazwa.
Szczególniesilnympleomorfizmemcharakteryzująsię
mikoplazmypozbawioneścianykomórkowej(s.25).
17
2i2ioGólnaBudowakomórki
prokariotycznej
Każdakomórkaprokariotycznazawieraotoczonąbłoną
komórkowącytoplazmę,wktórejznajdujesięnie-
obłonionychromosomstanowiącymateriałgenetyczny
irybosomy(ryc.2.2).Wzależnościodbadanegopro-
kariotawcytoplazmiemogąteżbyćzawarte:
ABakteriagramdodatnia
■różnegorodzajuciałainkluzyjne,którestanowią
materiałyzapasowekomórki(np.zapasywęgla
czyfosforu),
■pozachromosomoweelementyDNA,zwaneplaz-
midami,
■
innewyspecjalizowanestruktury,niekiedywpo-
staciwyodrębnionychprzedziałówkomórkowych,
różnewzależnościodwłaściwościdanegopro-
kariota.
Znakomitawiększośćprokariotówwyposażona
jesttakżewścianękomórkową,nadającąimkształt.
Bakteriezewzględunatypbudowyścianypodzie-
lononadwiegrupy-gramujemnemającecienką
warstwępeptydoglikanupokrytąbłonązewnętrzną
igramdodatniezgrubąwarstwąpeptydoglikanuibez
dodatkowejbłony(ryc.2.2).Archeonymająściany
ozróżnicowanejbudowie.Nazewnątrzścianymoże
występowaćtzw.warstwaS,któraupewnycharcheo-
nówpełnifunkcjęściany.Najbardziejzewnętrznąwar-
stwę,otaczającąkomórkę,stanowiąotoczki,mające
przedewszystkimfunkcjęochronną.Komórkinie-
którychwodnychprokariotówsąliniowoułożonewe
wspólnychpochewkach(ang.sheats),którejechronią
iprzyczepiajądopodłoża.
Prokariotymogąteżbyćwyposażonewróżnego
rodzajunitkowatebiałkowestruktury,odchodzące
odpowierzchnikomórekkuśrodowisku,doktórych
ubakteriizaliczamyfimbrie/pilusyirzęski(ryc.2.2),
uarcheonówfimbrie,archela,kanuleihamusy,
uczestniczącewporuszaniusięprokariotówiwich
przyleganiudoróżnychpowierzchnibiotycznych
iabiotycznych.
BBakteriagramujemna
rzęska
materiał
zapasowy
gruby
peptydoglikan
cytoplazma
błona
cytoplazmatyczna(IM)
nukleoid
rybosom
cienkipeptydoglikan(PG)
wprzestrzeniperyplazmatycznej(PP)
otoczka
błona
zewnętrzna(OM)
pilus
rzęska
ryci2i2iSchematbudowykomórkibakteryjnej.IM-ang.innermembrane;OM-ang.outermembrane
