Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KolejnymrodzajemsąszczepionkiDNA,stanowiącezupełnienowysposób
dostarczeniaantygenówiwywołującebardzosilnąreakcjęukładuimmunologicznego,
angażujączarównoodpowiedźhumoralną,jakikomórkową.Immunizacjanastępuje
nadrodzebezpośredniegodostarczeniagenówwirusowych,kodującychbiałkaanty-
genu,którenastępnieulegająekspresjiwkomórkachgospodarza.
102040Terapiagenowa
Wrazzrozwojembiologiimolekularnejiinżynieriigenetycznejpojawiłysięperspek-
tywyleczeniachoróbmetodąterapiigenowej.Wnajprostszymujęciuterapiagenowa
poleganawprowadzeniumateriaługenetycznegodokomórekpacjenta,wceluza-
stąpieniauszkodzonegogenuprawidłowym,bądźwceluwprowadzeniagenumającego
nadaćnowąfunkcjękomórce.Pierwszyceldotyczyprzedewszystkimchoróbgenetycz-
nychspowodowanychbrakiemlubnieprawidłowymfunkcjonowaniemtylkojednego
genu,jakwhemofiliiczymukowiscydozie.Jesttozadaniebardzotrudne,dlategoteż
wpraktycetransgenyniezastępująwadliwychgenów,ajedyniedostarczająkomórce
prawidłowąkopięgenu,któraodpowiadazaefektterapeutyczny.Tenrodzajterapii
nosinazwęsuplementacyjnej.Drugirodzajterapii,zwanysupresyjną,stosujesiędo
hamowaniaekspresjigenu,którywymknąłsięspodkontroli.Tenrodzajterapiipolega
nawprowadzeniugenu,któregotoksycznyproduktbędzieprowadziłdośmiercikomó-
rek,np.nowotworowych.
Największymwyzwaniemwprzypadkuterapiigenowejjestskonstruowanie
wektora,którymógłbywsposóbpowtarzalnyiwydajnydostarczyćwybranygendocho-
robowozmienionychkomórekorazsprawić,żeulegnieonwtymmiejscuekspresjina
odpowiednimpoziomie.Najczęściejstosowanymidotychcelówwektoramisąwirusy,
ponieważwsposóbnaturalnywprowadzająswójmateriałdokomórekgospodarzaoraz
samodzielniesięreplikująiinfekująkolejnekomórki.Dostarczeniegenudowybra-
nychkomórekumożliwiajądwiemetody:takieprzekształceniewirusów,abyinfe-
kowałytylkokomórkinowotworowelub,abytranskrypcjagenuzachodziłatylko
wewnątrztychkomórek.Pierwszametoda,zwanaukierunkowaniemtransdukcyj-
nym,poleganadołączeniucząsteczekrozpoznającychkomórkichorobowozmienione
dobiałkowejosłonkiwirusa.Drugametoda–ukierunkowanietranskrypcyjne,
poleganazastosowaniupromotorówaktywowanychbiałkami,wytwarzanymiprzez
chorekomórki,takabygenyniesionenawektorzeulegałyekspresjiwyłącznie
wewnątrztychkomórek.
Wektorydoterapiigenowejkonstruujesięnajczęściejzwykorzystaniemgenomów
pochodnychadenowirusów,herpeswirusówiretrowirusów.Abywirusmógłzostać
użytyjakowektor,musiulecpewnymmodyfikacjom.Popierwsze,wirusmusibyć
pozbawionygenówodpowiedzialnychzawirulencję.Jednakzewzględunato,żewirusy
mogąpowrócićdoformydzikiejnadrodzerekombinacjizwirusamipokrewnymi,znaj-
dującymisięworganizmieczłowieka,usuwasiętakżegenyodpowiedzialnezarekom-
binacjęireplikację.Podrugie,DNAwirusowymożesiępołączyćzDNAludzkim
winnymmiejscu,niżoczekiwane.Oilewbudowaniewirusa-wektorawtzw.DNAśmie-
ciowy(niekodującemiejscewDNA),nieprzyniesieefektówubocznych,otylewbudo-
waniewirusawmiejscekodującebiałkoookreślonejfunkcji,ważnejdlaorganizmu,
18
