Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Napodstawietychfaktówwyciąganowniosek,żejeżeliwiększośćludziwy-
cofujelepsząwalutę,to„pieniądzgorszywypierazobiegupieniądzlepszy”.In-
dukcjapolegawięcnawnioskowaniunapodstawiezaobserwowanychfaktów.
Zamiastobserwacjimożnazastosowaćmetodędedukcyjną,polegającąnanastę-
pującymrozumowaniu:
1.Ludzierozsądni,mającydwiewalutyróżnejwartości,zapłacązatowarwa-
lutągorszą,azachowająwalutęowyższejwartości.
2.Ponieważludziesąnaogółrozsądni,prawiewszyscybędąwycofywać
zobiegupieniądzlepszy.Dedukcjapolegawięcnawnioskowaniuzezdańuzna-
nychzaprawdziwebezwarunkowo.
Współcześnierzadkoformułujesięempiryczneprawaekonomiczne,ponie-
ważwiemy,żeświatgospodarczyjestbardzoskomplikowany.Sąmilionygospo-
darstwdomowychifirm,dziesiątkitysięcyceniproduktów.Zjawiskamiekono-
micznymirządząnierazprzypadki.Uczciwośćbadawczanakazujezatem
powstrzymaćsięprzedformułowaniemprawnaukowych;jeżelizaśsiętoczyni,to
zzastrzeżeniem,żedaneprawomacharakterstochastyczny,tj.zachodziwobrębie
zbadanejklasyzjawisk.NaprzykładE.Savaszbadałpewnąliczbęprzedsiębiorstw
państwowychiprywatnychistwierdził,żeefektywnośćprzedsiębiorstwpaństwo-
wychjesto40%niższaniżprzedsiębiorstwprywatnych.Niejestjednakwyklu-
czone,żewpewnychsytuacjachprzedsiębiorstwapaństwowemogąbyćrównie
efektywnejakprywatne.Możetozależećodsploturóżnychokoliczności,którenie
występowaływsytuacjachbadanychprzezSavasa.
Formułowanieempirycznychprawnaukowychzastąpionobudowaniemteorii
naukowych.Składająsięnanienastępująceetapy:
1)obserwacjeżyciagospodarczego,
2)konstruowaniemodeluekonomicznegoiwyprowadzeniezniegoteorii,
3)ustalanienaukowejpoprawnościteorii,
4)dokonywaniesyntezyteoriiekonomicznych.
Obserwacjeżyciagospodarczegosąprowadzonewsposóbzorganizowany
icelowy.Niewchodzącwszczegółymetodobserwacji,należyzwrócićuwagęna
pewnekoniecznepredyspozycjebadacza,takiejakumiejętnośćniekonwencjonal-
negospojrzenianaskomplikowanesplotyzdarzeńgospodarczychiwyłowienia
spośródnichzdarzeńprawdopodobniesilniezsobąpowiązanych.Takaobserwacja
doprowadziłanp.doskonstruowaniatzw.krzywejPhilipsa,ilustrującejzależność
międzyinflacjąabezrobociem.Odkryciezależnościekonomicznychwymaganie
tylkomrówczejpracynadzbieraniemmateriałówstatystycznych,aleprzede
wszystkimumiejętnościabstrakcyjnegomyślenia.
Myślenieabstrakcyjne(abstrahowanie)poleganapomijaniupewnychele-
mentów,cechlubzależnościwbadanymprzedmiocie,którebadaczuważazanie-
istotne,inawyodrębnieniuprzezniegotychwybranychelementów,cechczyza-
leżności,któreuznajezaważne.Towłaśnietegorodzajuzabiegintelektualnyma
27
