Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pracownikprzekazujepracodawcyprawodorezultatówswojejpracywjakimścza-
sie.Posiadaczoszczędności,udzielająckredytu,przekazujekredytobiorcyczasowe
prawodoichwykorzystania.Testatorprzekazujespadkobiercomprawawłasnoścido
swegomajątku.Teróżneformyprzekazaniawłasnościmożnaznowusprowadzićdo
wspólnegomianownika:dokontraktu,czyliumowy,którejcelemjestprzeniesie-
nieprawwłasnościzjednejosobynadrugą.Zrealizowaniekontraktujakowymia-
nyjestistotąpodziałudóbrrzadkichwgospodarcerynkowej.Niezawszezdajemy
sobiesprawę,żekontraktemjestzatrudnienieikażdyzakup.J.M.Buchanan,będąc
przedstawicielemekonomiiinstytucjonalnej,określiłekonomięjakonaukęokon-
trakcie.Kontraktjestprzedmiotembadańprzedewszystkimnaukprawnych,ekono-
mięzaśinteresujeto,żeskutkiemindywidualnychwyborówekonomicznychipod-
jęciadecyzjiprzezludziwprzeważającejmierzekontrakty;azatemwjejramach
badasię,jakonezawieraneirealizowane.
Kontraktyzawieranemiędzyposzczególnymiosobamidotycządóbrprywat-
nych.Opróczdóbrprywatnychmożemywyróżnićdobrapubliczne(public
goods).Kryteriawyodrębnieniadóbrpublicznychdośćskomplikowaneizostaną
omówionewrozdz.23.Naraziestwierdzimy,żedobrempublicznymjesttakie
dobroekonomiczne,zużytkowaniaktóregonikogoniemożnawyłączyć.Zatem
użytkownicydobrapublicznegomogązniegokorzystać,niekonkurujączesobą.
Typowymprzykłademdobrapublicznegojestświatłolatarniulicznych,służące
wszystkimprzechodniomimieszkańcom.Wtymznaczeniudobropublicznejest
przeciwieństwemdobraprywatnego,któregoużytkowanieokreślająwyłączne
prawawłasnościdanejosoby.Podejmowaniedecyzjidotyczącychdóbrpublicz-
nychmanaogółcharakterpubliczny;decydujągrupyludzi-społeczności,które
osiągająwspólnekorzyścizużytkowaniadóbrpublicznych.Czasamiopowstawa-
niudobrapublicznegodecydujeosobarezygnującazczęściswegomajątkupry-
watnegonarzeczobywateli.Wyboramipublicznymiidobramipublicznymizaj-
mujesięodrębnydziałekonomii,rozwijającysięwspółcześnie.Badaonaspekt
ekonomicznyfunkcjonowaniapaństwa,jegoagendiorganizacjiużytecznościpu-
blicznej.Natomiastneoklasycznamikroekonomiazajmujesiębadaniemwyborów
indywidualnychdotyczącychdóbrrzadkichiprywatnychrealizowanychnaróż-
nychrynkachwformiekontraktu.
Podsumowanie
1.Bezpośrednimcelemdziałalnościgospodarczejpotrzebyczłowieka.
2.Zaspokojeniepotrzebwymagaróżnorodnychdóbr.
45