Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dukcyjnychprzedsiębiorstwawdanymczasie.Powstajezatemwątpliwość,czy
producentdecydujeoczymkolwiek.Ażebytęwątpliwośćrozstrzygnąć,zwrócimy
uwagęnaważnąwłaściwośćczynnikówprodukcji:ichkomplementarnośćisubsty-
tucyjność.
Zcharakterystykiczynnikówprodukcjiprzedstawionejwpoprzednimrozdzia-
lewynikało,żeczynnikiprodukcjisąkomplementarne.Komplementarnośćpo-
leganauzupełnianiusiędóbrwceluspełnianiaokreślonejfunkcji.Naprzykład
abyczłowiekmógłchodzić,musimiećdwienogi,samochódmusimiećkołazao-
patrzonewoponyitd.Wdanymprocesieprodukcyjnymokreśloneczynnikipro-
dukcjisąkomplementarnewokreślonychilościach,np.maszynaniezaczniepra-
cowaćbezczłowiekaidopływuodpowiedniegoźródłaenergii.Załóżmyzatem,że
producentzgromadziłwszystkiekomplementarneczynnikiprodukcyjnesłużącedo
wytwarzaniatylkojednego,jednorodnegoproduktu,np.energiielektrycznej.
Wdanymczasieilośćjegoprodukcjizależyodzamówieńnabywców.Górnągra-
nicęprodukcjiokreślająmożliwościprodukcyjnekomplementarnegozestawu
czynnikówprodukcji.Producentmożeprodukowaćmniejenergiiniżmógłbyprzy
pełnymwykorzystaniuswegoobiektuprodukcyjnego,jeżelizapotrzebowaniena
niąsięzmniejsza.Wówczaszwolniczęśćpracownikówiunieruchomiczęśćurzą-
dzeń.Iodwrotnie,jeżelibędziemógłzwiększyćprodukcję,toponowniezwiększy
nakładyczynnikówprodukcji.
Innemożliwościwystąpią,jeżelizapomocątegosamegozestawuczynników
możnawytwarzaćróżneprodukty,np.poziomkilubtruskawkiwfirmieogrodniczej.
Jeżeliczynnikiprodukcjisąwpełniwykorzystane,azmieniasięzapotrzebowaniena
różneprodukty,toproducentmożezmienićprzeznaczenieczynnikówprodukcji-
wtakimzakresie,wjakimpozwalanatoichwzględnauniwersalność.Podejmując
decyzjęozwiększeniuprodukcjinp.poziomekkosztemzmniejszonejprodukcjitru-
skawek,producentdokonujerealokacjiczynnikówprodukcjiwswojejfirmie.Jeżeli
przezalokacjęczynnikówprodukcjirozumiemyzastosowanieczynnikówproduk-
cjiwdanymczasiedoprodukcjiokreślonychdóbr,torealokacjaoznaczazmianę
przeznaczeniaprodukcyjnegoczynnikówprodukcji.
Drugąwłaściwościączynnikówprodukcjijestsubstytucyjność,polegająca
nazastępowaniujednegodobrainnym,służącymrównieżdoosiąganiadanego
celu.Substytucyjnośćczynnikówprodukcjimożemyrozpatrywaćwkrótkimokre-
sie,tj.wwarunkachstosowaniadanejtechnikiprodukcji,lubwdługimokresie,
gdyzwiększająsięzasobyczynnikówprodukcjiinastępująinnowacjetechniczne1.
Substytucyjnośćikomplementarnośćsąrównieżwłaściwościamidóbrkonsump-
cyjnych.
Odobrachkonsumpcyjnychmówimy,żesąsubstytucyjne,jeżelikonsument
możezastąpićpewnedobro,np.mleko,innymdobrem,np.kefirem,bezwpływu
11111
1Problemtenzostanieomówionywrozdz.14.
48
