Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
odwiedzyoświecie,jakądzieckiemotrzymałodrodzicówina-
uczycieli”[ŚP,41].
WformowaniuświatopogląduMiłoszogromneznaczenieprzy-
pisujeszkolejakomiejscuswoistej,długoletniejHindoktrynacji”,przy-
gotowującejuczniówHdoroliuczestnikówwpewnejcywilizacji”
[ŚP,41].Wszkoledwudziestowiecznejmłodyczłowiekzapoznaje
sięzróżnymiobrazamirzeczywistościidoświadczanieuchronnej
sprzeczności:międzywizjąświataiczłowiekazakorzenionąwlite-
raturze,historiiczyreligiiawizjąniesionąprzeznaukęitechnikę.
WZiemiUlroMiłoszwracapamięciądotakiegowłaśniedzie-
cięcegodoświadczenia:
ToprowadzinaswprostdoballadyRomantycznośćMickiewicza.Ma
racjęMickiewiczwtejballadzieczynie?Jeżelima,jeżelipowinniśmy
ufaćHczuciuiwierze”,anieHmędrcaszkiełkuioku”,todlaczegoza-
razpolekcji,naktórejkazanonamentuzjazmowaćsiętymwierszem,
zabieranonasdopracowniprzyrodniczejiuczonoposługiwaćsięmi-
kroskopem?[ZU,109]
Romantyczność,którąMiłosz,będącjeszczechłopcem,miałoka-
zjęczytaćwwydaniuPoezyjz1822roku,znajdującymsięwbiblio-
tecejegodziadkawSzetejniach,okazujesiętekstemcentralnymdla
rozważańnadprzygodamiduchowościEuropyiwtymkontekście
jestonsytuowany.MikroskopzwierszaMickiewiczaizpracowni
biologicznej,wktórejStefanBagieńskiuczyłprzyszłegopoetęHpo-
sługiwaćsięśrubąmakrometrycznąiśrubąmikrometrycznąoraz
szkiełkiemprzedmiotowym”(Gdziewschodzisłońce...),reprezentuje
wprzytoczonychuwagachnietylkoodkryciaprzyrodoznawstwa
izdobyczetechniki,leczodsyłarównieżdokształtowanegoprzez
nieświatopoglądu.HCzucieiwiara”natomiastfunkcjonująwtym
ujęciunietylkojakoalternatywnedrogipoznania,lecztakżesym-
bolwartościtrudnychHdopogodzeniaznaukowymobiektywi-
zmem”[ŚP,43].UtwórMickiewiczastanowizatemdlaMiłosza
przykładduchowegodorobkucywilizacjieuropejskiej,azarazem
jestjednymztychdzieł,wktórychzostałapostawionadiagnoza
kryzysu.OpisanyprzezautoraBalladiromansówrozdźwiękmiędzy
Hszkiełkiemiokiem”aHczuciemiwiarą”eseistapostrzegajako
∼18∼
