Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Mitwumyśle.Ewolucyjno-kognitywnepodstawyformmitycznych
Mitjestwszystkiminiczymjednocześnie.Jesthistoriąprawdziwąlubfałszywą,ob-
jawieniemluboszustwem,świętościąlubpospolitością,prawdąlubfikcją,symbo-
lem,narzędziem,archetypembądźstereotypem.Jestzarównosilnieustrukturyzo-
wanyilogiczny,jakiemocjonalny,iprelogiczny,tradycyjnyiprymitywnylubteż
jestczęściąwspółczesnejideologii.Mitopowiadaobogach,aleczęstotakżeoprzod-
kach,aczasamizdecydowanieoludziach.JestnKsięgąRodzaju”inStrajkiemGene-
ralnym”,nDwudziestymWiekiem”inKowbojem”,nEdypem”inFrankensteinem”,
nRasąPanów”inNarodemWybranym”,nMillennium”inWiecznymPowrotem”.
nMit”jesttłumaczeniemmuthos,aleteżdieSage,dieMytheczylili’u.Jestzarówno
nlagested’Asdiwal”inlemythedeSisyphe”.Jeststatutem,powracającymtematem,
typemznaku,klasycznąideą,połowicznąprawdą,opowieściąlubpoprostuzwy-
kłymkłamstwem2.
Byćmożecałątęsytuacjęnajcelniejujmujezresztąpoprostulapidarne
stwierdzenieErnstaCassirera:nWydajesię,żezewszystkichrzeczynaświecie
mitjestrzecząnajbardziejniespójnąiniekonsekwentną”3.
Wtakiejsytuacjiprzydefiniowaniumitumożliwesądwiestrategie,będące
zresztąraczejskrajnymipunktamipewnegocontinuumniżczymścałkowicie
rozłącznym.Pierwszaznichbędziepolegaćnaograniczeniupolasemantycz-
negoterminumit,tojestwskazaniu,jakijegoobszarrzeczywiściewyznacza
zbiórdesygnatówtegoterminu.Pozostałedesygnatyuznajesiętymsamym
zapozostającepozapolemsemantycznymmitu,tojestzaniemity,idoko-
nujeichusunięciazzakresutegoterminu.MówiącsłowamiAlbertaCooka,
takiedefiniowaniemitujestaktemegzorcyzmu,dziękiktóremuwypędzasię
to,coniepożądane
4
.Wwynikutakiegodziałaniapozostajerelatywniejedno-
rodnagrupazjawisk,dlaktórejwzględniełatwojestznaleźćzbiórdefinicyj-
nychcechwspólnych.Możnawięcnaprzykładstwierdzić,żemittosakral-
nanarracja,awięcwszystkoto,conieposiadastatutusakralnejnarracji,nie
jestmitem5.Możnateżpowiedzieć,żemitjestsłowem,wktórymznakjęzy-
kanaturalnegopełnifunkcjęsignifiant,uznająctymsamym,żewłaśnieta-
kiespecyficznepodwójneznaczeniejestcechąkoniecznądlauznaniadane-
gozjawiskazamit6.
2
I.Strenski,FourTeoriesofMythinTwentieth-CenturyHistory:Cassirer,Eliade,Levi-Strauss
andMalinowski,London1995,s.1.
3
E.Cassirer,Mitpaństwa,tłum.A.Staniewska,Warszawa2006,s.50.
4
A.S.Cook,MythandLanguage,Bloomington1980,s.10.
5
A.Dundes,Introduction[w:]SacredNarrative:ReadingsintheTeoryofMyth,
red.A.Dundes,Berkeley1984,s.1.
6
R.Barthes,Mitologie,tłum.A.Dziadek,Warszawa2000,s.239–248.
