Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Mitwumyśle.Ewolucyjno-kognitywnepodstawyformmitycznych
Wdebaciepomiędzyzwolennikamiróżnychteoriiistniejejednaknieuniknioneza-
mieszanie,jeśliniewyjaśniająoniwsposóbjasnytego,czysąprawdziwymirywa-
lamiijakijestobszarichrywalizacji9.
Jednocześniedefinicjetegorodzajuokazująsięmałoprzydatneprzypróbach
odróżnieniamituodinnychzjawisk(cojestwszakfundamentalnąwłaści-
wościądefinicji).Zaświętąnarracjęuchodzićprzecieżmożenietylkomit,
aleteżkazanieczymodlitwa.Podobniezkoncepcjąmitujakosłowa,wktó-
rymznakjęzykanaturalnegopełnifunkcjęsignifiant.Takiesformułowanie
każealbouznać,żemitemjestwłaściwiewszystko,cozyskałoideologiczną
podbudowę(czylipotencjalniewszystko–itakwłaśnieuważałsamRo-
landBarthes10),albożemamytudoczynieniazpseudodefinicją,któranie
pozwalaodróżnićmituodogółuzjawiskzwiązanychzideologią(nauspra-
wiedliwieniebadaczystosującychtęstrategięzauważyćtrzeba,żezazwyczaj
sąoniświadomitejwadyistarająsięjązałagodzićprzezspecyfikowaniemitu
wkomentarzachdołączanychdosamejdefinicji;niejesttojednakrozwią-
zaniewystarczające).
Wprzypadkucałkowitegozanegowaniaistnieniaogólnejkategoriimitu
dowyjaśnieniapozostajenatomiastkwestia,dlaczegoróżneheterogenicz-
neformymituwogólepowinnybyćnazywanemitem,awięc–cozakrawa
naironię–jakijestwspólnymianownikrozdzielonychwcześniejkategorii.
Kirknaprzykładzakładał,żepodpowierzchniowymzróżnicowaniemform
mitycznychistniejepewnawspólnapłaszczyznawpostacijednorodnejmi-
tycznejwyobraźni,którazaledwieuzyskujeróżneekspresjewposzczegól-
nychkulturach11.ChoćKirkniemówiłotymwprost,możnaprzypuszczać,
żewspólnymmianownikiemmitusązatempewnegatunkowodanesposo-
bymyśleniaoświecie,ato,comityczne,definiowanejestwłaśnieprzezten
umieszczonyponiżejpoziomukulturowegozróżnicowaniaspecyficznytryb
imaginatywny.Takżeiwtymprzypadkutrudnojestprzytymtaknapraw-
dępowiedzieć,coodróżniatenwspólnymianownikpowierzchniowozróż-
nicowanychformmitycznychodtego,coniejestmitem.
Drugastrategiadefiniowaniamituzakładanatomiast,żenapewnympo-
ziomieogólnościwszystkieelementyrozpoznanegowstępniepolaseman-
tycznegoterminumit(lubprzynajmniejwiększośćznich)posiadająjednak
pewnecechywspólne.Wtymsensiemożnająuznaćzaradykalnerozwinięcie
9
P.S.Cohen,TeoriesofMyth,nMan”1969,Vol.4,No.3,s.338.
10
11
R.Barthes,Mitologie,op.cit.,s.239.
G.S.Kirk,Myth…,op.cit.,s.252.
