Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Kategoriamituzperspektywyteoriiprototypu
29
Ewentualnietakastrategiaprowadzidozanegowaniaistnieniajednej,ogól-
nejkategoriimitu.Zamiasttegomożnanatomiastpostulowaćistnienielicz-
nychheterogenicznychzjawisk,którebłędnie(błądekwiwokacji)określano
tymsamymterminem.Przykłademtakiegostanowiskamogąbyćpoglądy
GeofreyaKirka,któryzwracałuwagęnawysokistopieńkulturowegozróż-
nicowaniaformmitycznych7.Mityróżnychkręgówkulturowychsąwedług
niegoheterogenicznewstopniuwykluczającymmożliwośćprzenoszeniateo-
riiimetodbadawczychzjednychichformnainne.Wkonsekwencjicałko-
wicienieadekwatnejestnaprzykładposługiwaniesięwypracowanąnabazie
mitówspołecznościtradycyjnychteoriąstrukturalnąwobszarzebadańnad
mitamigreckimi.WedługKirkawspomnianaheterogenicznośćczynitakże
bezcelowymiwszelkiepróbywytworzeniajednorodnejteoriimitycznychfunk-
cji.Zamiastchybionychpróbstworzeniauniwersalnejlistyfunkcjiobecnych
wewszelkichmitachproponujeonzatemstworzenielistyfunkcjialterna-
tywnych,którewposzczególnychformachmitycznychwystępująrozłącznie.
Oczywistymproblememtejstrategiijestkoniecznośćuzasadnienia,dla-
czegozamitnależyuznaćtaki,anieinnyfragmentwstępnierozpoznanego
polasemantycznegoterminumit.Dlaczegonaprzykładmitemjestsakralna
narracja,alejużnieFrankenstein,albodlaczegomitjestsłowem,wktórym
znakjęzykanaturalnegopełnifunkcjęsignifiant,choćniekonieczniemusito
byćsłowoświęte(takiesłowowogóleniemusizresztąstanowićczęścinarra-
cji).Wpraktycetakieuzasadnieniapojawiająsięrzadko.Poszczególniauto-
rzyprezentująraczejswojepomysływpostacidefinicjiprojektującychinie
próbujądyskutowaćichprzewaginadpropozycjamialternatywnymi8.Mają
oczywiściedotegoprawo,wywołujetojednakfatalnekonsekwencjedlabu-
dowaniaszerszegokonsensusuwkwestiiprzyjęciaposzczególnychpropozy-
cjidefinicyjnych,atakżedlazrozumieniarelacjizachodzącychmiędzypo-
szczególnymiteoriamimitu.JakpisałPercyCohen:
Teoriamitupowinnawyjaśnićcośnatemattegozjawiska,toznaczypowinnawy-
jaśnićstwierdzenie,któreodnosisiędojakiegośaspektulubaspektówtegozjawi-
ska.Istniejewieleteoriimitu,aleniekonieczniesątoteorierywalizującezesobą:
przyczynąjestto,żeróżneteorieczęstotłumacząodmiennestwierdzeniadotyczą-
cemitu.Poszczególneteoriemogąoczywiściewyjaśniaćkilkastwierdzeńnatemat
mituidlategomogąkonkurować,częściowolubcałkowicie,zinnymiteoriami.
7
G.S.Kirk,Myth:ItsMeaningandFunctionsinAncientandOtherCultures,Berkeley1998.
8
I.Strenski,FourTeoriesofMyth…,op.cit.,s.6–7.
