Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Mititożsamość
29
przestajebyćwarunkiemsinequanonprocedurybadawczej.Możemybowiem
odwołaćsię-napoziomieinternalizacjitreścikultury-doautomatyzmuod-
niesieńdosymbolikileżącejupodstawzawartościmagazynutradycji.Chodzi
zatemnieoautodeklaracjenosicieliodpowiedniejtożsamości,aleostosowanie
przeznichodpowiednichmetaforczysymbolijakoresponsównazłożonośćze-
wnętrznegoświata
3
.Wtejsytuacjitożsamośćjestwarunkowanazdolnościądo
utożsamianiasięzokreślonymiwartościamiisymbolami,któraniemusibyć
wyrażanaexpressisverbis.
Ztegowynika,żezrozumienietożsamościaborygeńskiejwymagaprzyjrze-
niasięzasobomtradycjizawartymwsymbolicznychkompleksachmityczno
-
-rytualnych.Mity,jakoformynarracyjne,łatwoprzenosząznaczeniaiwartości
wczasie,stanowiączarazem-choćbymnemotechnicznie
4
-dobrąnmaszynę”
dowytwarzaniapoczuciazbiorowejidentyfikacjizichtreściami.Jeślitożsa-
mośćzbiorowaopierasięnazbiorowouznawanych(możeraczejwyznawanych)
symbolachiwartościach,touznajemy,żejednymznajistotniejszychmediówjej
konstruowaniaipodtrzymywaniajestwspomaganarytualniemitologia.Można
zatempowiedzieć,że:nNarracjapodkreślaaktywnąsamotwórczą(self-shaping)
jakośćludzkiegomyślenia.Jejmocleżywzdolnościdotworzenia,formowania,
przekształcaniaiodzyskiwaniatożsamości”
5
.Oznaczatokoniecznośćokreśle-
niadwóchkwestii:pierwsząjestdookreślenietychtreściwchodzącychwobręb
mitów,któresąistotnedlazbiorowejtożsamościkulturowej-toważne,ponie-
ważniewszystkiemitysięzniąkojarzą;drugąkwestiąjestnatomiastrozpozna-
niemechanizmufunkcjonowaniamitówtożsamościowych,toznaczyprzenosze-
niaipodtrzymywaniaowychtreści.
Spośródwieluteoriipamięcikulturowejjakonośnikatożsamościdwaujęcia
wsposóbszczególnyodwołująsiędorolimitu-tokoncepcjeJanaAssmanna6
iAnthony’egoD.Smitha
7
.Obieprzekraczajązałożonąprzeznastematykę,gdyż
ichautorzyaplikująjedospołecznościpiśmiennych,nieoralnych,możnajed-
nakposłużyćsięnimijakomodelowymi.Obiezajmująsięrównieżprzejściem
zpoziomuetnicznegodonarodowego,traktująwięckonstruowanietożsamości
procesualnie.Przyjmujączapunktwyjściamityetnicznewperspektywietwo-
rzącejsiętożsamościnarodowejŻydów8,Smithstwierdza,żeichtreśćkoncen-
trujesięna:
3
MechanizmodwołańdosymbolikipozostającejpozapoziomemeksplikacjiopisujeVictor
Turnerwswojejteoriisymbolurytualnego.
4Naprzykładjakonośnikischematówkulturowych;zob.S.Ortner,PatternsofHistory:Cul-
turalSchemasintheFoundingsofSherpaReligiousInstitutions[w:]E.Ohnuki-Tierney(red.),
CultureThroughTime,Stanford1991,s.57-93.
5J.Rodriguez,T.Fortier,CulturalMemory;Resistance,FaithandIdentity,Austin2007,s.7.
6J.Assmann,Pamięćkulturowa:pismo,zapamiętywanieipolitycznatożsamośćwcywiliza-
cjachstarożytnych,przeł.A.Kryczyńska-Pham,Warszawa2008.
7
Pozaprzetłumaczonyminapolskiksiążkami:Etniczneźródłanarodów(przeł.M.Głowacka-
Grajper,Kraków2010)orazKulturowepodstawynarodów(przeł.W.Usakiewicz,Kraków2009)
wartowymienićjegodwieprace:MythsandMemoriesoftheNation(Oxford1999)iNational
Identity(London1991).
8A.D.Smith,MythsandMemoriesoftheNation,Oxford1999.
