Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Mitwnaukachhumanistycznych
23
wpływ,moc,potęgatajemna,zmieniającasięwzależnościodprzedmiotówioko-
liczności,alezawszerealnadlaczłowiekapierwotnegoibędącaintegralnączęścią
jegowyobrażenia.Abyokreślićjednymsłowemtęogólnąwłaściwośćwyobrażeń
zbiorowych(ł),nazwęjąmistyczną68.
JakpodkreślaMieletinski,prelogizmmyśleniamitologicznegoLévy-Bruhla
przejawiasięwszczególnościwnieprzestrzeganiulogicznejzasadynwyłączonego
środka”:przedmiotymogąbyćjednocześniesamesobąiczymśinnym;niematen-
dencjidounikaniasprzeczności,wwynikuczegoprzeciwstawnośćjednościiwielości,
tożsamegoiinnego,statycznegoidynamicznegomadrugorzędneznaczenie69.
Ważnastajesięzasadapartycypacjigrupytotemicznejielementównatury.
Wykorzystującelementyjęzykowewielugrupetnograficznych,Lévy-Bruhlujawnił
równieżwłaściwościmyśleniamitologicznegozjegouogólnieniami,posiłkowa-
niemsięznakamiprzyrównoczesnymzachowaniukonkretności.Podobniejak
BronisławMalinowski,Lévy-Bruhlpatrzynamitjakonaelementpodtrzymujący
solidarnośćzgrupąspołeczną,dostrzegającprzedewszystkimjegofunkcjonalny
charakter70.
Wychodzączpodobnychzałożeń,niemieckifilozofErnstCassirerdodał,żedzia-
łalnośćczłowiekaarchaicznegomiałaprzedewszystkimcharaktersymboliczny:
wswychmagicznychrytuałach,wswychobrzędachreligijnychczłowiekdziałapod
presjągłębokichpragnieńindywidualnychorazgwałtownychimpulsówspołecznych.
Dokonujedziałańbezznajomościkierującychnimmotywów;działaniatesącałko-
wicienieświadome71.
ZdaniemCassireraczłowiekmazdolnośćdobudowaniaświatasymbolicznego
znajbardziejskąpychiubogichmateriałów,przyczymnajważniejszapozostaje
wsymbolizmieogólnafunkcjaużyteczności,fakt,iżmożnastosowaćsymbolpo-
wszechnie.Jestonbowiem,jakpodkreślafilozof,nnietylkouniwersalny,aleinie-
bywalezmienny”
72
.Zjednejstronysymbolodnosisiędotego,cowyimaginowane,
odbiegająceodrzeczywistości,zdrugiejzaśłączysięzkodempoznawczymdanej
kultury.Tedwieprzeciwstawnetendencjesązdaniemfilozofakonstytutywne
dlaprocesówsymbolizacji.Czyniącpostępywswejdziałalnościsymbolicznej,
człowiek,nazywanyprzezCassireraanimalsymbolicum,przestajezajmowaćsię
68
69
70
Tamże,s.58.
E.Mieletinski,dz.cyt.,s.58.
B.Malinowski,Ostudiachmitologicznych,[w:]tenże,Dzieła,t.7:Mit,magia,religia,
przeł.B.Leś,D.Praszałowicz,PWN,Warszawa1990,s.140.
71
E.Cassirer,Mitpaństwa,przeł.A.Staniewska,WydawnictwoIFiSPAN,Warszawa
2006,s.314-315.
72
Tenże,Esejoczłowieku.Wstępdofilozofiikultury,przeł.A.Staniewska,Czytelnik,
Warszawa1998,s.84.
