Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Kulturaimitwujęciustrukturalno-semiotycznym
31
systemmodelujący.Zawieraonbowiempewienogólny,globalnyobrazświata
ijestnajbardziejstrukturalnierozwiniętymsystememkomunikacji.Stanowion
równieżwzórsystemowościdlacałejkultury,wedługniegoukształtowałysięjej
rozmaitedziedziny,jakreligia,prawo,mitologia,folklor,naukaczysztuka.
Odwołującsięzatemdokoncepcjizakładającej,żejęzykwszczególnysposób
(przedewszystkimwwarstwieznaczeniowej)pośredniczymiędzyodbiorcami
arealnymiprzedmiotami,semiotycyopracowalimetodęnjęzykopodobieństwa”
kultury.Jesttoswegorodzajukontynuacjaneokantowskichteoriireprezentowa-
nychgłównieprzezWilhelmavonHumboldta(oposzczególnychjęzykachiróżnych
widzeniachtejsamejrzeczy
108
),ErnstaCassirera
109
,atakżestrukturalistycznej
tradycjideSaussurela(odróżnieniejęzykaodmowy,ujęciesynchroniczneidia-
chroniczne
110
).Język,podobniejakinneformykultury(mitczysztuka),traktowany
jestjakoekspresjaludzkiegopostrzeganiarzeczywistości,zgodniezrozwiniętą
przezCassirerakoncepcjąKanta,mówiącąotym,żejęzykjakoformapoznania
nietworzykopiiprzedmiotu,którynazywa,aleodzwierciedlajegoduchowyobraz
(czyteżstosunekdoniego)111.
NamodelującąfunkcjęjęzykanaturalnegowskazywalinapoczątkuXXwie-
kumiędzyinnymiJostTrier(różnicejęzykowejakoróżnicewklasyfikowaniu
przedmiotów112)czyEdwardSapiriBenjaminLeeWhorf(językijegowpływna
nieświadomekonstruowanienrealnegoświata”
113
).Zkoleikognitywiścidopo-
wiadali,żewkażdymjęzykunaturalnymzawartyjestnjęzykowyobrazświata”
,
którydefiniowalijako
108
Por
.W.vonHumboldt,Rozmaitośćjęzykówarozwójumysłowyludzkości,przeł.E.Ko-
walska,RedakcjaWydawnictwKUL,Lublin2001.
109
Por
.językwkoncepcjiCassirerajakodynamicznyproces,dziękiktóremuutrzymujemy
relacjezeświatem.E.Cassirer,ThePhilosophyofSymbolicForms,vol.1:Language,transl.
R.Manheim,YaleUniversityPress,NewHaven1957,s.284.Por
.także:D.Coskun,Lawas
SymbolicForm.ErnstCassirerandtheAnthropocentricViewofLaw,Springer,Dordrecht2007,
s.186-187.
110
WkoncepcjideSaussurelaznaczeniewyrazuwynikanietylezodniesieńjęzykadoświata
zewnętrznego,ilewskazujenapozycję,którązajmujeonwsystemie,wrelacjidoinnychwy-
razów,znaków.Badaczporównujejęzykdogrywszachy:ngratrwawczasie,alewkażdym
momenciemożnaopisaćukładfigurnaszachownicy,nieanalizując,jakdoszłodotakiego
stanu.Wopisietymistotnesąwyłącznierelacjemiędzyelementamiisameelementy.Język
jakosystemnależyzatem-podobniejakgrę-opisaćwłaściwejakosystemwewnętrznych
uporządkowań,bezszukaniajakichkolwiekzewnętrznychwobecniegouwarunkowańiodnie-
sień”
.Zob.J.Ostaszewski,Semiotykastrukturalna,[w:]A.Helman,J.Ostaszewski,Historia
myślifilmowej.Podręcznik,Słowo/ObrazTerytoria,Gdańsk2007,s.190;J.H.Greenberg,
Language,Culture,andCommunication,StanfordUniversityPress,Stanford1971,s.330-337.
111
E.Cassirer,APhilosophyofSymbolicForms…,s.284.
112
Zob.A.Schaff,Językapoznanie,PWN,Warszawa1964,s.40.
113
Por
.hipotezaSapira-Whorfa-C.J.Kramsch,LanguageandCulture,OxfordUniversity
Press,Oxford2003,s.11-14.
