Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1-1-ObszarywiejskiewPolsceiichspecyfika
17
InnewymiaryzróżnicowańśrodowiskwiejskichwPolsceanalizowane
wliteraturzeprzedmiotutokapitałludzkiifunkcjonowanieinstytucjiedu-
kacyjnychnapoziomiewychowaniaprzedszkolnegoorazszkolnictwapod-
stawowegoigimnazjalnego,lokalnerynkipracy,procesyurbanizacji,ab-
sorpcjafunduszyunijnych(Herbst,2010;Stanny,Drygas,2010;Stanny,
2013).Szeregopracowańwskazujerównieżnawyraźne,wdużejmierze
historycznieukształtowane,przestrzennezróżnicowanietypówaktywności
społecznejiobywatelskiej,(Bartkowski,2003;Herbst,2008;Kamiński,
2010)orazpreferencjiwyborczych(Bartkowski,2016;Zarycki,2002).
JakwynikazanalizbadaczyInstytutuRozwojuWsiiRolnictwa
PAN,historycznywymiarprzestrzennyzróżnicowaniaobszarówwiej-
skichwPolsceobejmujeutrzymującysięstalepodziałnaogólnielepiej
rozwiniętązachodniączęśćkrajuorazsłabiejrozwiniętąPolskęwschod-
nią.Jegogranicawprzybliżeniuprzebiegamiędzybyłymzaboremrosyj-
skimipruskim.Natenpodziałnakładasięjednakinnyporządekzróżni-
cowańprzestrzennych,którywostatnichlatachzaczynaprzeważaćnad
historycznym.Jestonzogniskowanywokółosicentrum–peryferie,co
oznaczawystępowanieobszarówbardzowysokiegopoziomurozwojuwo-
kółnajwiększychmiastwojewódzkich,atakżeniektórychsubregional-
nych,tworzącychpierścień(aczęstonawetdwa)wokółmiastacentralne-
go(Stannyiin.,2018).
PowołującsięnabrytyjskiegosocjologawsiTerry’egoMarsdena
(1999),KrzysztofGorlach(2004:269)wskazuje,żewspółczesneobszary
wiejskiepodlegająwpływomzarównotakichczynników,któreoddziału-
naprzemianycałegospołeczeństwa,jakitakich,któreoddziałująna
przemianyjedynieobszarówwiejskich:
Tepierwszeto:a)globalizacja;b)dominacjaideinwolnegoryn-
ku”;c)nacisknawładztwo,współzarządzanie(governance);d)
deregulacja;e)usuwanieprotekcjonistycznychbarierwhandlu
międzynarodowym;f)wprowadzenienowychtechnologii;g)
nowetrendydemograficzne;h)ruchliwośćspołecznaiprze-
strzenna;i)zmianysystemuwartości;j)marginalizacjaiwyklu-
czanie.Zkoleidrugirodzajprocesówobejmujespadekznaczenia
produkcjirolnejiliczbyzatrudnionychwrolnictwie,wzrostzna-
czeniawielkoobszarowychgospodarstw,integracjępionową
wsystemieprodukcji,przetwórstwaidystrybucjiartykułówrol-
nych.