Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
komunikowaniaopartąnakształtującymsięuniwersumkulturowymoznacznymbo-
gactwieiwewnętrznymzespoleniuelementów(syntagmakultury).Touniwersumjest
rozumianejakoojczyznawsensiesymbolicznym,szerszymniżczystoterytorialneodnie-
sienie.Uniwersumtonieoznaczastrukturyniezmiennej,niejestosiągniętymstanem,ale
procesemobfitującymwprzekształcenia,chociażmawzględnietrwałyrdzeńnazywany
kanonem(ibidem:43).
Donarodujakowspólnotykomunikowania(przekazutreścikulturowych
jakoniezbędnegoczynnikatrwaniakultur)nawiązywałjużwcześniejZnaniec-
ki,tworząctypologiękulturopartychnadwóchsystemachkomunikowania:piś-
miennyminiepiśmiennym(Znaniecki1990:26-27).Winnymniecoznaczeniu
wprowadziłtotwierdzeniedosocjologiiKarlDeutsch-mówiąconarodziejako
wspólnociekomunikowaniapodkreślałrolęfunkcjikulturnarodowych,anie(jak
Znaniecki)metodyichprzekazu(Kłoskowska1996:34).Funkcjakulturynaro-
dowejpolegaćmiałanarozpowszechnianiutreścinarodowychiwykrystalizowa-
niuświadomościnarodowejwewszystkichwarstwachspołecznych,naujednoli-
ceniujęzyka,obyczajuorazpostawczłonkównarodu(ibidem:46).Wtensposób
symboleiwartościnarodowe,znajdującepowszechneuznanieuwszystkichgrup
społecznychijednostektejzbiorowości,miaływykształcićwświadomościnaro-
dunwspólnotęwyobrażoną”-wznaczeniunadanymtemupojęciuprzezBene-
dictaAndersona(ibidem:45).nWspólnotawyobrażona”wjegorozumieniunnie
oznaczabynajmniejfałszywej,wymyślonejwspólnoty,alewspólnośćwymagają-
cąpośrednictwaznaczeńisymboliwykraczającychpozabezpośredniekontakty
ludzkie”(Kłoskowska1997:71-72).
Kulturanarodowaujmowanajestwkulturalistycznejkoncepcjinarodu
jakozintegrowanaformawybranychelementówwielusystemówkulturyludz-
kiej.DosystemówogólnoludzkiejkulturysymbolicznejAntoninaKłoskowska
zalicza:język,sztukę,literaturę,wiedzę,naukę(humanistykę),religię,obyczaje,
rytuały,czylizespołysymboliiemblematówoszczególnymznaczeniu(1996:
38).Powiązania,jakieistniejąmiędzyposzczególnymielementamitejkultu-
ryatradycjądanegonarodunazywansyntagmąkultury”(ibidem)11.Potrzebę
znalezieniawewnętrznegonspoiwa”kulturynarodowejuzasadniawnastępu-
jącysposób:
Metaforyczniewięctylkotraktowanepojęciesyntagmymauzmysłowićzwiązkizacho-
dzącepomiędzyposzczególnymisystemamikulturytejsamejzbiorowościnarodowej.
Spośródwieluinnychwspólnotkulturowych,takichjakgrupycelowe,kategoriezawo-
dowe,anawetklasyspołeczne,zbiorowościnarodoweietnicznewyróżniająsięwielością
20).AntoninaKłoskowskawykorzystujetękoncepcjędoanalizydojrzałychnarodówztymza-
strzeżeniem,żepewnejejelementyulegająmodyfikacjizpowoduinnegoumiejscowienianaro-
dówwprocesienarodotwórczymwstosunkudogruppierwotnych(ibidem:32-33).
11Samtermin,używanytumetaforycznie,odnosisiędokoncepcjifrancuskiegostruk-
turalistyRolandaBarthesaiwyznaczaistnieniezwiązkówmiędzyposzczególnymielemen-
tamijęzykowejwypowiedzi.Koncepcjęsyntagmykulturowejrozumiesięjakonzłożoną
wypowiedź”ztymjednakzastrzeżeniem,żeelementytejnwypowiedzi”czerpanesązwielu
systemówkulturowych(Bokszański2005:121).
26
