Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
społecznym”(cyt.za:Paleczny1994:127).Kolejne,późniejpowstałedefinicje
mniejszościcharakteryzująsięcorazbardziejprecyzyjnymdefiniendum,uściśla-
jącymczynnikidecydująceomniejszościowymstatusiegrupy(ibidem).
Nagrunciepolskiejrefleksjisocjologicznejproblematykąmniejszości(też
narodowych)zajmowalisię:GrzegorzBabiński,DanutaBerlińska,JózefBycz-
kowski,JózefChałasiński,BożenaDomagała,HieronimKubiak,ZbigniewKurcz,
KrzysztofKwaśniewski,AndrzejKwilecki,EwaNowicka,StanisławOssowski,
TadeuszPaleczny,AndrzejKazimierzPaluch,RyszardRadzik,AndrzejSadow-
ski,AndrzejSakson,MariaSzmeja,JerzyJózefWiatriinni.
Definicjemniejszościnarodowejwujęciusocjologicznymwiążąsięzzało-
żeniamiogólnejteoriinarodu,coimplikujefakt,żepodobniejakwprzypad-
kunaroduniewypracowanojeszczetakiejdefinicjimniejszościnarodowej,co
doktórejistniałabypowszechnazgoda(Kwaśniewski1976:93-94).Brakjed-
nolitejteoriinaroduiciągleaktualnydyskurstoczącysięmiędzyzwolennika-
miobiektywnejteoriinarodu(zgodniezktórączynnikaminarodotwórczymisą
obiektywneelementy,takiejakwspólnotalosów,językaczykultury)azwolen-
nikamisubiektywnejteoriinarodu(wedługktórychtoświadomośćnarodowa
konstytuujenaród)jesttylkojednymzpowodówtrudnościdefinicyjnych(ibi-
dem:96)17.Drugątegoprzyczynąjeststosunkowokrótkirodowódhistoryczny
terminumniejszośćnarodowa(zapierwszytraktatmiędzynarodowyprzyznają-
cyprawamniejszościomnarodowymuznajesięTraktatberlińskiz1878roku)18
orazpewnauwarunkowanahistorycznietendencjadozajmowaniasięprzezna-
rodyproblememmniejszościwogóle,niżsytuacjąmniejszościstrictenarodo-
wych.Brakdorobkunaukowegowtymobszarzemapoczęścizwiązekzestosun-
kowopóźnymrozwojempaństwnarodowych,skutkiemczegobyłotworzenie
sięnaichterenachmniejszościnarodowych(Kurcz1995:21),izprowadzoną
przezniektórepaństwapolitykąasymilacjiwobecmniejszości,pociągającąza
sobąprzyjęciestanowiska,iżkwestiamniejszościnarodowychjestproblemem
wówczasnieistniejącym(Kwaśniewski1976:96).
WśróddefinicjimniejszościnarodowychKwaśniewskiwyróżniadwazasad-
niczerodzaje:definicjeprawnicze(zwanerównieżpolitologicznymi)orazdefini-
cjesocjologiczne(1992:43).
17KrzysztofKwaśniewski(1992:10)zauważa,żepoprawnadefinicjamniejszościnarodo-
wejpowinnauwzględniaćcechytrzechtypówdefinicji:defnicjisprawozdawczych(orzekają-
cych,coiwjakimokresiezamniejszośćnarodowąuważano),defnicjiprojektujących(zawie-
rającychprojektującespojrzenienamniejszośćnarodową,uwzględniająceustaleniaogólnej
teoriinarodu)idefnicjiregulujących(dającychpodstawydooptymalnegoregulowaniaspraw
mniejszościnarodowych).
18W1925rokunaposiedzeniuLigiNarodów,delegatdeMelloFrancozaproponował
tzw.asymilacyjnąteorięmniejszościnarodowych,zgodniezktórąpaństwaposiadającemniej-
szościnarodowemiałyzapewnićimochronępolegającąnastworzeniuwarunkówdocałko-
witejasymilacji,niezaśdomanifestowaniaodrębnościwramachgoszczącegonarodu.Polska
należaładokrajówakceptującychopisanąteorię,mocnosięjejsprzeciwiałyNiemcy(Kwaś-
niewski1976:95-96).
33
