Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Problematykaedukacjiobywatelskiej(PolitischeBildung)stanowibardzo
częstogłównytematrozważańpoświęconychzarównopaństwu,jakispołe-
czeństwuorazichroliimiejscuwsystemiemiędzynarodowym.Tazależność,
którawywiązujesięnaliniiobywatel–państwo–społeczeństwo,maścisły
związekzuwarunkowaniamizarównowewnętrznymi,jakizewnętrznymi,
wktórychwspomnianewyżejtrzypodmiotysąaktywne.Jednymzważniej-
szychczynnikówwymaganychdofunkcjonowaniaedukacjiobywatelskiejjest
demokracja.Todemokracjatworzyobywatela,stwarzającniejakoramydo
działania,aleiobywateltworzyikonstruujedemokrację,któraniemożeist-
niećtylkoiwyłączniejakoideaczywyobrażenie.Możnazatemtwierdzić,że
tazależnośćmiędzyświadomymobywatelemademokracjąjestswegorodzaju
transakcjąwymienną,zktórejkorzystająobiestrony,aleiobiestronysązajej
powodzeniewspółodpowiedzialne.
Należynadmienićnawstępie,żestopieńzłożonościrelacjimiędzypań-
stwemaobywatelem,atakżeichstanimplikujestanedukacjiobywatelskiej
wdanympaństwieorazwpływabezpośrednionakształtującysiętamżemodel
czywzorzecdojrzałegoobywatelstwa,boprzecieżkonkretnedziałaniana
szczeblupaństwowymczydziałaniajednostekprzyczyniająsiędogenerowa-
niaokreślonychrozwiązań,zachowańczypostaw,uwierzytelniająjelubpod-
ważająwmyślideinieposłuszeństwaobywatelskiego.Wtymaspekciejako
istotnajawisięrównieżdyskusjapodejmowanawielokrotnieprzezbadaczy,
czywogóleistniejezgodnośćmiędzyteoriąapraktykąwedukacjiobywatel-
skiej,ajeślitak,tonailesąonewzględemsiebiespójneikongruentne.Nie-
jednokrotniezdarzasiętak,żeilośćizłożonośćkoncepcjidydaktycznychnie-
jakonprzykrywa”istotęrzeczyicel,któremuprzyświecają.
Niniejszapublikacjamazazadanieusystematyzowaćprowadzonydyskurs
naukowynatematkompetencjiobywatelskichiwzorcówdojrzałegoobywa-
telstwawnurciebadańnadedukacjąobywatelskąwkrajachniemieckiegoob-
szarujęzykowego.Przedmiotembadańjestznaczenieedukacjiobywatelskiej
dlakształtowaniasiękonkretnychwzorcówimodelikompetencjiobywatel-
skichwRepubliceFederalnejNiemiec,RepubliceAustriiiKonfederacji
Szwajcarskiej.Wkażdymztychpaństwfunkcjonujeinnymodeledukacjioby-
watelskiej,winnysposóbartykułowanajestrolaobywatelawpaństwie,mimo
żewdorobkunaukowymskumulowanychjestwielewspólnychpojęć,mecha-
nizmówczyrozwiązańsystemowych.Przeprowadzonaanalizaobejmuje
swoimzakresemrozważaniadefinicyjne,uwarunkowaniahistoryczne,naro-
dowościowe,geopolityczne,ustrojowo-prawne,instytucjonalneipolityczne
7
