Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ciągłośćizmianawadministracjipublicznej
19
JakzauważaHubertIzdebskiHadministracjarozumianafunkcjonalnie
znaturyrzeczywystąpićmusiaławewszystkichhistorycznychwydaniachpań-
stwa”,aleabytakaorganizatorskadziałalnośćpaństwamogłabyćnazwana
administracją,musitobyćHdziałalnośćwyodrębniona,azatemuporządkowa-
naorganizacyjnieikompetencyjnie,atakżeformalnie”,arównocześniemusi
byćwyposażonawsystembiurokratycznyorazzawieraćHobszernyzakres
sprawoznaczeniuspołecznym”ibyćHregulowanaprzezgeneralnenormy
prawne”(Izdebski2001,s.11–12).Początkówtakrozumianejadministracji
HubertIzdebskidoszukujesięjużwstarożytnymEgipcieiChinach,schyłko-
wymokresieCesarstwaRzymskiegoorazczasachCesarstwaBizantyjskiego
(tamże,s.12inast.).Takiepodejściewydajesięuzasadnione,jeślibowiem
nieliczyćorganizacjipolisgreckiej(wktórejsprawowaniekadencyjnych
iwybieralnychurzędówpublicznychzwiązanychzadministrowaniemtrak-
towanojakoobowiązekpubliczny),wewszystkichpowyższychprzypadkach
państwobyłozarządzaneprzezurzędnikówformalniepodporządkowanych
władcy,alewpraktyceuzyskujących–wwynikuograniczeńwynikających
zodległościitrudnościkomunikacyjnych–sporąniezależność(Wąsowicz
1998,s.20inast.).
JakwskazujeZbigniewGóralski:HPierwszewiarygodnewiadomości
ourzędachiurzędnikachwPolscezawdzięczamykroniceGallaAnonima,
pisanejwpierwszychlatachXIIwieku”(Góralski1998,s.19).Tensamautor
zauważarównocześnie,żetrudnojestustalić,kogowdawnejPolscemożna
nazwaćurzędnikiem,idodaje,iż:HWówczesnychwarunkachustrojowych
urzędnikiembyłkażdy,ktopiastowałjakąśgodność.Nazywanotaknawet
służbędworską.Więcej,słowo«oficjalista»wywodzącesięzłacińskiego«offi-
cium»–urząd–odnosiłosięwłaśniedotejdrugiejgrupy”(tamże,s.9).
Wpoczątkachśredniowieczaporządekwkwestiachadministrowania
sprawamipublicznymiwyznaczonyzostałwEuropieprzezpojawieniesię
państwapatrymonialnegoHpostrzeganegojakołupzwycięskiegowodza”
(tamże,s.35).Nieulegajednakwątpliwości,żedlaukształtowaniasię
obliczaadministracjipublicznejczasównowożytnychpodstawoweznacze-
niemiałydoświadczeniaokresumonarchiiabsolutnej,kiedynadanopojęciu
państwarozumieniewdużejmierzeaktualnetakżeiwspółcześnie.Związane
onebyłyprzedewszystkimzugruntowaniemzasadysuwerennościpaństwa
wstosunkachzewnętrznychiwewnętrznychorazzorganizowaniemstruktury
władzyisystemubiurokratycznegoadministrowaniadysponującychśrodkami
prawnymi,wtymlegalnymprzymusem(Izdebski2001,s.17inast.).
JakprzypominaJanBaszkiewicz,sposóbzorganizowaniairozmia-
ryadministracjipaństwowejulegaływhistoriistałymprzekształceniom
(Baszkiewicz1999,s.5inast.).Wczasachbizantyjskichadministracjabyła
