Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16OŁUKASZKSIĄŻYK
Nawetjednak–piszeBrodski–gdybyzredukowaćpowieściDostojewskie-
godopoziomuzaproponowanegoprzezKunderę,oczywistebędzie,że
ichprzedmiotemniesąuczuciajakotakie,leczhierarchiauczuć.Cowię-
cej,uczuciatepojawiająsięjakoreakcjenawypowiedzianemyśli,naogół
wysoceracjonalne,zrodzonenaZachodzie.WwiększościpowieściDo-
stojewskiegomamydoczynieniazrosyjskąreakcjąnawydarzenia,które
zaszłypozaRosją,naZachodzie.KsiążęMyszkinwracaszalonyzZachodu,
aIwanKaramazowczerpiestamtądswojeateistyczneidee.Zachódpobu-
dzapolitycznyradykalizmmłodegoWierchowieńskiego,jestteżoparciem
dlajegokonspiracji11.
Brodski,podważającdokonanyprzezKunderępodziałnakulturowy
WschódikulturowyZachódoraztezę,iżwschodniąspecjalnościąjest
dokonywanieokrucieństwwimięmiłości,przypomina,żeobowiązują-
cywRosjisystempolitycznyisocjofilozoficznysposóbmyśleniaswoje
korzeniemanaZachodzieEuropy.
Okrucieństwapopełnioneipopełnianenadalwtamtejokolicyodwołują
sięniedomiłości,leczdokonieczności–itohistorycznej.Pojęcieko-
niecznościhistorycznejwypracowanezostałoprzezracjonalnąfilozofię
iprzybyłodoRosjizZachodu.Teoriaszlachetnegodzikusa,zasadniczo
dobrejnaturyludzkiej,korumpowanejprzezzłeinstytucjespołeczneitak
dalej–wszystkietekonceptyzrodziłysięirozkwitłynienadbrzegami
Wołgi.Powinnosięzapewneodeprzećpokusęprzypisywaniabezsilnym,
leczutalentowanympasożytomsalonówosiemnastowiecznegoParyża
odpowiedzialnościzapowstanienowoczesnegopolicyjnegopaństwa.Nie
trzebajednakzapominać,żeDasKapitalprzetłumaczonyzostałnarosyjski
zniemieckiego12.
WzaproponowanymprzezKunderęmodelulekturypowieściDo-
stojewskiegoBrodskiodnajdujeźródłospecyficznejgeografiiczeskie-
gopisarza.flTambowiem,gdziedostrzegaonświatuczucialubświat
rozumu,jegorosyjskipoprzednikwidziałludzkąskłonnośćdoczynie-
11Tamże.
12Tamże,s.175.
