Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20OŁUKASZKSIĄŻYK
chciałbyflkorzystaćzdobrodziejstwsystemupolitycznegoniegodziw-
ca,systemu,któryobecniepoddajesiękrytyce,aktóryniewątpliwie
–zjegoswobodamiiatmosferąkulturalną–stałbysięrzeczywistością
takżeijegowłasnegokraju,gdybymiałysięspełnićmarzeniapolitycz-
neemigranta”30.Latapoaksamitnejrewolucjipotwierdziłytrafność
diagnozyBrodskiego.
Należałobywtymmiejscuzauważyćpewnąoczywistość:Dostojew-
skijestdlaKunderyisiłąrzeczytakżedlaBrodskiegowyłącznieznakiem
wywoławczym.To,rzeczjasna,niejegotwórczośćjestzagrożeniem
dlaEuropyŚrodkowejczyWschodniej,leczRosja,któradlaKundery
jestantyteząwszystkiegocozachodnie,azatemeuropejskie31.Czeski
pisarzodrzucaDostojewskiego,ponieważwjegopowieściachwidzi
ucieleśnienieradykalnieobcejkulturzeZachoduduchowości.Rosyjski
poetabroniautoraBraciKaramazow,gdyżniezgadzasięnawypchnię-
ciekulturyrosyjskiejpozawspólnykrągcywilizacyjny.Wtymkontek-
ścienazwanieprzezBrodskiegoEuropyWschodniejAzjąZachodnią
należyzdużymprawdopodobieństwemuznaćwyłączniezaintelektu-
alnąprowokację.ZwłaszczażewbezpośredniejpolemicezKunderą
określenietojestrównieenigmatycznejakwpóźniejszymokilkalat
ProfluKlio.Padabowiemwnawiasie,wcytowanymjużwefragmencie
zdaniaowiększejeuropejskościKunderyniżEuropejczyków:flNiema
nicdziwnegowtym,żeKundera,którytaksporączęśćswegożycia
spędziłweWschodniejEuropie(zwanejteżczasemZachodniąAzją),
chcebyćbardziejeuropejskiniżEuropejczycy”.Ityle.Brodskicałko-
30Tamże.
31fl(ś)nicbardziejobcegoEuropieŚrodkowejzjejumiłowaniemróżnorod-
nościniżjednostajna,ujednolicającaicentralizującaRosja,którazgroźnądeter-
minacjąprzemieniawszystkienarodyswegoimperium(Ukraińców,Białorusinów,
Ormian,Łotyszów,Litwinówitd.)wjedennaródrosyjskiczy–jakpowiemydziś,
wdobiepowszechnejmistyfikacjisłownika–wjedennaródradziecki,pisałKun-
dera,(ś)Chcępodkreślićrazjeszcze,żenawschodniejgranicyZachodusilniej
niżgdzieindziejpostrzegasięRosjęjakoAnty-Zachód:jawisięonaniejakojedno
zwielumocarstweuropejskich,leczjakoszczególna,zupełnieinnacywilizacja”.
M.Kundera,ZachódporwanyalbotragediaEuropyŚrodkowej,dz.cyt.,s.18–19.
