Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZEDMOWA
zHistorią,przestałogłaszaćswojewierszeiopowiadania,wczym
możejegoMuzaokazałasięmądrzejszaniżonsam.Jakoredaktor
jedynegokomunistycznegopismawPolsceDwudziestolecia,które
miałonaprawdęszerokizasięgiwpływ,nMiesięcznikaLiterackie-
go”,uprawiałnajwyżejpublicystykę,apóźniej,kiedyoddziałalno-
ścipolitycznejodszedłipracowałjakokierownikliterackiwfirmie
GebethneriWolff,narastającagrozapolitycznalattrzydziestych
wyjaławiałagotakskutecznie,żenazwiskojegoniepojawiałosię
prawiewcalewdruku.
Dopierokiedypaktzostałrozwiązany,odezwałsięWatpoeta.
Jakrozwiązany?Przeztowszystko,coksiążkazawiera,coautorjej
przeżyłiprzemyślałweLwowie1939roku,wlicznychsowieckich
więzieniachiwpustynnychokolicachAzji.Atakżeprzezchorobę,
którazaczęłasięwWarszawie,wokresiekiedyobowiązywaładok-
trynalnagorliwośćiWatbyłjednymztychzapowietrzonych,nawi-
dokktórychkoledzyprzechodzilinadrugąstronęulicy.Wtedyto
dostałudarumózgowego(ntrafiłgoszlag”,jakniegdyśsięmówi-
ło)ipowinienbyłumrzeć,aleprzeżył–tylkożepęknięcienaczynia
krwionośnegowmózgumiałoodtąd,przezkilkanaścielat,przypo-
minaćsięatakamisilnegobólu,przypadłościąotlepsychosomatycz-
nym,naktórąlekarzenieznajdowaliżadnychskutecznychśrodków.
PrawdziwapoezjaWatapowstaławchorobieistarości,jestoname-
dytacjączłowiekapobitegoożyciu,czasieiśmierci.Zarazemtrudno
niezauważyć,żenfuturysta”zroku1919jestwniejciągleobecny
iniejakoprzygotowywałsię,żebytakwłaśnie,nawyższymszczeblu
wiedzy,wystąpić.Stądteżtamieszaninacyrkowejbłazenady,noto-
wanychnagorącosnówowłasnymżyciuiohistorii,sarkastycznych
okrzyków,filozoficznychsentencji,wszystko,cosprawia,żeWatanie
należyłączyćzjakąkolwiekestetyzującąawangardą.
Watpowinienbyćumieszczonyprzedewszystkimwśródludzi
latdwudziestych,podobniejakjegobliskiprzyjacielzWarszawy
iZakopanego,StanisławIgnacyWitkiewicz–wistociemógłbybyć
postaciązgaleriinpsychologicznychportretów”Witkacegoimógł-
byfigurowaćwjegopowieściach,choćbynajmniejniejakoje-
denzgenialnychimproduktywów.Spośródpoetówwystępujących
11
