Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MÓJWIEK
wkażdejsytuacjiwychodzistraszliwyterror,władzaterroru.Stałpo
tamtejstronierzekiintelektualnieiwidziałrzecztak,jakbyła.My-
śmystalipotejstronie.Dlanastobyłopotwierdzenie.Właściwie
człowiekrozsądny,typuBoya,mógłbynajbardziejzjadliwąkryty-
kękomunizmuwyczytaćzsocrealistycznejliteratury.Tobyłypo-
zytywnesztuki,państwowotwórcze,Strachjużzupełnienależałdo
tegorepertuaru.Alezwszystkichpochlebnychksiążekokomuni-
zmieprzytrzeźwymczytaniuprzecieżzupełniejawniewychodzi
tosamo.Zresztątosamowychodziłowrozmowach.Żebyskoń-
czyćnaanegdocie,opowiemcianegdotęprawdziwą.W1939roku,
weLwowiezWażykiemnatknęliśmysięnaKirsanowa,któregoteż
znałemprzezMajakowskiego.Kirsanowbyłwmundurzekapita-
na,majora–niepamiętam.Szkłowskibyłteżwmundurzemajo-
ra.DemianBiednybyłwmundurzegenerała.Czinywojskowebyły
przydzielanewedługczinówliterackich.Takiodpowiednik,jakkie-
dyśczinysztatskie.IKirsanowwziąłnasdokawiarni,mnieiWa-
żyka,imówi:nNo,opowiadasię,żeunasniemawolności.Tonie
partiajestwinna,tomysami,literaci.Damwamprzykład.Paręlat
temuumarłamiżona.Bardzojąkochałem.Tobyławielkamiłość.
Iśmierćjejbyładlamniewielkątragedią.Noinapisałemelegięna
śmierćżony.Przeczytałemkilkuprzyjaciołomimówięim,żechcę
posłaćdopisma.Oninato:wariatjesteś.Cośtyzwariował?Naród
budujesocjalizm,atybędzieszelegiepisał?Opamiętajsię,tomoże
bardzogroźniedlaciebiesięskończyć.Alejanatoniezważałem.
Posłałemdoredakcjiiwydrukowali.Izarazpotemwszyscyzaczęli
pisaćelegie.Czyumarłażona,czynieumarłażona...”Rozumiesz,
onchciałnasprzekonać,jakszalonąwolnośćdająwładze.
Miłosz:Takjakbymsłyszałniektórychnaszychspecjalistówod
tegorodzajumanewrówwPolscezaczasówStalina.
Wat:Absolutnie.OczywiściemnieiWażykawtedydreszczprze-
szedłnatęwolność.Chcęcijeszczepowiedzieć,cotojestmental-
ność,nastawieniementalneizaczarowanie.Aha,ijeszczewsprawie
tegoprzelewukrwi.Wiesz,wprzedmowiedoksiążkiTercaprzyto-
czyłemNovalisaosłabeuszachintelektualistach,którymimponują
mięśnie,krew,brutalność.
18
Ontotraktował–bardzosłusznie–jako
96
