Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
armatigrzechotukarabinówgrającychswąmuzykęwojenną.
Dlazżarciatrawiącejmnietęsknotyzmuszałemsiebiedoanalizy
swegopostępowaniajakodowódcy.Bawiłemsięwkrytykęczy
tosiebie,czytoswychpodwładnych,byoczyprzestaływidzieć,uszy
słyszeć,sercebićmocniej,bymócteprawiezmysłowewrażenia
zamknąćwrozmyślaniaanalityczne.Długo,długopracowałemmyślą
jedynie.Wtedyzacząłemodczuwać,jaknierazwpoprzednichjuż
moichwięziennychprzeżyciach,żezaczynamżyćjakimśnierealnym
życiem,jakąśpracągłowyjedynie,takżezamieraćzaczynanormalna
pracaorganizmu.Zdecydowałemsięzerwaćztymi,zrobiwszydla
próbygimnastykęwoliprzezzaniechanienadwatygodniepalenia,
przyszedłemdoprzekonania,żenajprostszymsposobempozbyciasię
ciężarutęsknotyjestpróbarzuceniawspomnieńnapapier.Miećpióro
wrękuijegomechanicznąpracązwiązaćsiebieściślejzżyciem,
chociażtakubogimwewrażenia,leczjednakżerealnym!
Iwtedyprzyszłyminamyślmojeniegdyś,zczasów
przedwojennych,dziesięcioletniestudianadzjawiskiemwojny
wświecie.Dziesięćlatwżerałemsięwistotępracydowodzenia,
wżywiole—jakmówiClausewitz—niebezpieczeństwa,wżywiole
niepewności,wżywiolewreszcie—jakjaokreślam—wiecznych
sprzecznościniedorozwikłania,rozcinanychjakgordyjskiwęzeł
mieczemdecyzji,mieczemrozkazu.Pamiętam,gdymszedłnawojnę
wsierpniu1914r.,postanowiłemsobiebacznieobserwowaćzjawiska
wojny,bacznieanalizowaćsamegosiebie,bysobiesamemurozwiązać
mnóstwowątpliwości,odpowiedziećnamnóstwopytańpozostałych
wduszyiwgłowiezokresustudiównadksiążkami.Teraz,
wMagdeburgu,zdecydowałemsięspróbować,czypójdziemiłatwo
ziszczeniedawnychmarzeń,bymmógłszczerzeispokojnie
zilustrowaćsobąsamymprawdęoistociedowodzenia,prawdęoduszy
dowódcy,uginającejsiępodciężaremniebezpieczeństw,niepewności
isprzeczności.Walczyznimi,bosąoneżywiołemwojny,każdy
żołnierz.Dowódcaniesieprócztegociężarodpowiedzialności
zaswychpodwładnych,anapoliczkuswoimczućmusipiekącywstyd
upokorzenia,gdymupracadowodzeniasięnieuda,
azaniepowodzeniekrwiąpłacąinni.„Śmieszneongiśmarzenia
—mówiłemsobie—możeszterazwwięzieniuurzeczywistnić,gdy
przezwyciężyszlenistwodopióra".
Takąbyłagenezależącychprzedczytelnikiemwspomnieńmoich
zpracydowodzeniawr.1914.Zdecydowałemwtedyodrazu,że
