Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wstęp
-syniwnuk-wniepodległościowo-martyrologicznynurtDwielkiejhistorii”
tamtegopokolenia29.
Nakartachpamiętnikamotywpowstańczyprzeradzasięwnaturalnyspo-
sóbwmotywzesłańczy,gdyżkarą-jakpiszeZahorski-zaurządzenieDpatrio-
tycznegośniadania”dlaszlachtyiludu(skądinądjegoopisniejestpozbawio-
nyironiiizłośliwości)miałbyćDwyrokskazującyBronisławaZahorskiegona
wygnaniedoOrenburga”.
Okoliczności,wjakichrodzinaZahorskichopuściłaLitwę,niesądokońca
jasne.Władysławpiszejednoznacznieopolitycznychpowodachdeportacjiito
zinicjatywygenerała-gubernatoraMurawjowa,niemajednakśladutegowyda-
rzeniawaktach30.Zesłanieniebudziłobywiększychwątpliwości,gdybyniefakt,
żewstaniesłużbyBronisławaZahorskiegoodnotowanajestjegonienaganna
postawapolityczna,potwierdzonastosownympismemwojennegonaczelni-
kapowiatuświęciańskiego,któryzapewniał,iżcodosposobużyciaZahor-
skiegoniczegokarygodnegowjegozachowaniuniezauważył31.Od1stycznia
1864rokuojciecpamiętnikarzapracowałwOrenburgu(czegosynniepamię-
tał)jakolekarznasłużbiepaństwowej,początkowonaanalogicznymstanowi-
skudozajmowanegowŚwięcianach(starszylekarzokręgóworenburskiego
istierlitamakskiego),anastępniewUfie,stolicynowoutworzonejw1865roku
guberniufijskiej.Faktytebardziejskłaniajądownioskuosłużbowymprzenie-
sieniu(coskądinądbyłoelementempolitykiantypolskiejstosowanymprzez
RosjęodlatpięćdziesiątychXIXwieku)niżzesłaniu-nawetwtrybieadmi-
nistracyjnym,bezsąduidowodów-nazamieszkaniewDoddalonychguber-
niach”,zczymłączyłsiędozórpolicyjnyizakazpracy.Stosowanotępolitykę
namasowąskalępodpretekstempodejrzeniaoDnieprawomyślnośćiszkodli-
wość”przebywaniawkraju.Niemożnajednakwykluczyć,żeZahorskizdołał
przypomocywpływowychprzyjaciółRosjan(synwspominazaprzyjaźnionego
zojcemwysokiegourzędnikawPetersburgu)zatrzećśladyprzymusowego,po-
litycznegowyjazdu,bybezprzeszkódrobićkarieręzawodowąwmiejscu,gdzie
administracjaciągleborykałasięzbrakiemlekarzy32.Odległaperspektywacza-
sowamiędzywydarzeniamiaichopisywaniem,pamięćinabytaprzezauto-
rawiedzaorazzmianakontekstuhistorycznego(Zahorskipiszejużpoodzy-
skaniuniepodległości)mogłyzakłócićwiarygodnośćprzekazupamiętnikarza.
29Otym:taż,ZesłańcypostyczniowiwUfie(wświetlewspomnieńWładysławaZahorskiego),
DStudiazHistoriiSpołeczno-GospodarczejXIXiXXWieku”2017,t.XVII,s.43-62.
30ZahorskiniefigurujeaniwkartotecezesłańcówwIHPAN,którapowstałatakżena
podstawiekwerendywarchiwachRosji,aniwZbiorachAugustaKręckiego(MuzeumWojska
Polskiego).ZahorskiegojakozesłańcawymieniaL.Latypowa,cojednakzastanawiające,nie
opisujejegokariery.W
.Latypowa,PolakinaJużnomUrale(XVII–naczałoXXwieka).Oczerkiisto-
riko-kulturnogonasledija,Ufa2010.
31BN,AWZ,RpsIV10451(pismoz16VI1864r.).
32PrzypadekkurierkidyktatoraM.Langiewicza,JadwigiPrendowskiej,którejaktazostały
wyciągniętezCytadelizahojnąkolację,pokazuje,jakniekiedyurzędnicywchodząwparadę
politykom.Zob.J.Prendowska,Mojewspomnienia,Warszawa1962,s.335.
