Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozumienieświatawyznaczaokreślonąpozycjęistatusczłowiekawnim.
ZmianęwtymparadygmacieprzyniósłdopierowXVIIwiekuKartezjusz.
Wrazznimnastąpiłaradykalnaipowszechnazmianawrozumieniuele-
mentówrelacji:świat–człowiek.Człowiekjakopodmiotwtejrelacjimiał
ontycznąprzewagęprzezto,żewsobie,tj.wpostaciideiwrodzonych,
odnajdywałzasadyrządzącenietylkonim,aleiświatemfizycznym.Świat
zaśdanynampierwotniewbezpośredniościjakoobiektywnastrukturazo-
stałzastąpionypewnymobrazemtegoż,któregodostarczałyróżneobszary
wiedzy:odfilozofiiiteologii,poprzeznaukiścisłe(matematyka,fizykaetc.),
potakieczyinneideologie.Obiektywnośćświataijegostrukturodtądbyła
pochodnąobiektywnościnietegoświata,aleideijakoreprezentacjirzeczy
wumyśle.Światjakocałośćwtymujęciumapostaćobecnejwduszyidei,
którejto,cowokół,jestjejzmysłowo-przestrzennąkonkretyzacją.Stąd
człowiekwtymujęciudopewnegostopniajest„miarą”tego,cojestwokół,
gdyżwnimjestowaidea-miaraświata.
Wreszciefenomenologiczneujęcieświatajestradykalizacjąujęćkartezjań-
skich.Światzostajezredukowanydopostaciukonstytuowanegoprzezpod-
miot(rescogitans)pewnegopra-sensuwzględemwszelkichpozostałych
(Husserl).Winnymwydaniu(Heidegger)światjestapriorycznymhoryzon-
tem,nazywanym„światowością”13,wktóry„rzucony”jestludzkipodmiot.
Wtymdrugimujęciuświatjestbezwzględnymapriori,tj.czymśdanym
wcześniejwzględemnas,anasze„bycie-w-nim”jestpierwotnymfenome-
nemtegobyciawogóle.
13Zob.Heidegger,SZ,§11,12.
