Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Rozdział1.Transportmorskiwglobalnejgospodarce
działywanietransportumorskiegoigospodarkimożnaopisaćcybernetycznymmodelem
dodatniegosprzężeniazwrotnego(tzw.modelemKornai’a)21.Zjednejstronypobudzana
gospodarkapowodujewzrostgospodarczy,zdrugiejtorozwijającasięgospodarkawyzna-
cza(stymuluje)wzrosttransportumorskiego,gdyżwrazzewzrostemproduktukrajowego
brutto(PKB)wzrastapopytnausługitransportowetejgałęziwrelacjachhandluzagra-
nicznego22.Natomiastnieprawidłowefunkcjonowanietransportumorskiego(np.wwyni-
kuincydentówzakłócającychbezpieczeństwo)ograniczanietylkoprogramowanyrozwój
gospodarczy,aleteżrzutujenadziałalnośćinnychgałęzitransportowych,cowznacznej
mierzeredukujeogólnemożliwościrozwojowe(wtymnp.implementacjętransportu
inter-imultimodalnego)23.
Zprzywołanejargumentacjijasnowynika,żetransportmorskidlakażdejgospodarki
narodowej,regionalnej(np.UniiEuropejskiej)iglobalnejmarównieżznaczeniestrate-
giczne
24itenfaktmożnabezwątpieniawskazaćjakokolejnąimmanentnącechętejgałęzi
transportu.Wynikatonietylkozmożliwościosiąganiabezpośrednichkorzyściekono-
micznychzjegowykorzystaniawglobalnychłańcuchachdostaw25,aleikorzyścipoza-
ekonomicznychzwiązanychzjegocałościowympotencjałemkonstytuującympojęcietzw.
siłypaństwa.Miejsceirolętransportumorskiegowtakrozumianymsystemiespołeczno-
-gospodarczymwsposóbschematycznyzaprezentowanonarysunku1.3.
Podsumowując,transportmorskitowarzyszyczłowiekowiodtysięcylatimożnaśmia-
łostwierdzić,żejestjednąznajstarszychgałęzitransportumocnozakorzenionąwglo-
balnychprocesachgospodarczychispołecznych.Mimotoobecniewciążznajdujesięon
wfaziedynamicznegorozwoju,azainteresowanienimnadalrośniezuwaginaprzywo-
ływaneprocesyregionalizacji(europeizacji)iglobalizacji.Dalszytakdynamicznyrozwój
transportumorskiegoniebędziejednakmożliwybezzwróceniauwaginajegoelementy
strukturalne(szczególnieinfrastrukturapunktowa-portyiterminale)orazsuprastruk-
turalne(zdywersyfikowanypotencjałflotyhandlowej)26.Stądteżogromnegoznaczenia
nabierająwłaściwerelacjezwrotnezwiązanezrozwojemtransportumorskiegoijegoele-
mentamitaksonomiczno-morfologicznymi.
21JánosKornai(ur.w1928r.ekonomistawęgierski),międzynarodowąrenomęprzyniosłamuwyda-
naw1980r.książkaEconomicsofshortage(Gospodarkaniedoboru)będącakrytycznąanaliząsystemu
ekonomicznegotzw.realnegosocjalizmu,potejpublikacjipojęciengospodarkaniedoboru”przyjęłosię
potoczniejakookreśleniegospodarkisocjalistycznej.Kornaibyłprekursoremimplementacjizasadcy-
bernetykidoekonomii,namodelucybernetycznym(korelator,homeostat,sprzężeniezwrotne)opisywał
zpowodzeniemprzebiegzjawiskekonomicznychwewspółczesnejgospodarce.
22P
.Narękiewicz,DeterminantywzrostuprzewozówwregionieMorzaBałtyckiego,nPortalMorski”2004,
nr5,s.1.
23P
.Małek,Ekonomikatransportu,PWE,Warszawa1969,s.276.
24Znaczenietransportumorskiegododatkowopodkreślafakt,iżok.70%populacjinaświeciemieszka
wpasie60kmodbrzegu.Szczególniejesttowidocznenaprzykładziegospodarekpaństwwyspiarskich,
np.WielkiejBrytaniiczyJaponii,gdzieok.90%wymianyhandlowejopierasięwłaśnienatransporcie
morskim,bezktóregoniemogłybyonefunkcjonowaćnazakładanympoziomie,aichdalszyrozwójbyłby
praktycznieniemożliwy.
25A.S.Grzelakowski,Globalnyrynekmorskichprzewozówkontenerowychijegowpływnaświatowyrynek
frachtowyilogistyczny,nLogistyka”2013,nr5,s.8.
26R.Miler,Bezpieczeństwotransportumorskiego…,s.39.
