Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
grupy.Dlategoniemożnażztejperspektywyżmówićomoral-
nościjednostkipozagrupą.Tasamajednostka,zajmującaokre-
ślonąpostawęwramachjednejkulturyigrupyreligijnej,może
byćocenianapozytywnieprzeztęgrupę,atakiesamozachowa-
niewobrębieinnejgrupybędziewaloryzowanenegatywnie19.
n[...]Religianiemajednegosensu,skorosłużykolejnowielora-
kimsiłom"20.ZtegopowoduNietzschenprzeciwstawia[...]tra-
gicznąwizjęświatadwuinnymwizjom:dialektycznejichrześci-
jańskiej"21.Jednostkapostępujemoralnietylkowtedy,kiedyjej
zachowaniasąopartenaidentyfikacjiznormami,sankcjonu-
jącymiiwspierającymiprzetrwaniegrupy.Dlategoteżkryzysy
aksjologicznedotycząnietylekryzysówmoralnościwyznacza-
jącychpostawyamoralne,ilezmianzasadkonstytuującychpo-
szczególnegrupy.Takietraktowaniewartościetycznychuspra-
wiedliwiarelatywizmaksjologicznyżzarównonprzestrzenny",
czylidotyczącywspółistniejącychkultur,jakinczasowy",awięc
ewolucyjne,czynawetrewolucyjnezmianykodeksów.Wpodob-
nymduchuwypowiadasięBańka,ztąjednakróżnicą,żeowych
zagrożeńupatrujewniekontrolowanymrozwojutechniki22.
Filozoficzneopracowanierelatywizmuhistorycznegoprzedsta-
wiłGeorgWilhelmFriedrichHegel,pokazującprocesistopnie
kształtowaniasięgrupyżwjegoterminologiiżnduchaobiek-
tywnego".Wartościmająformęmoralnych,prawnych,sąwresz-
cielegitymizowaneprzezpaństwo,którezdefiniowanezostało
jakokompleksnarzędziprzymususocjalizacji,czyliuspołecznie-
niajednostki.Właśnieprzeciwkotakiemupotraktowaniumoralno-
ściwystąpiłNietzsche,wspierającsięnagreckichkoncepcjach
etycznych,wszczególnościzaśżnaSokratejskiejteoriindaimo-
niona".Daimonionzgrekitoistotaboska,duchopiekuńczy,
wedługSokratesawewnętrznygłosostrzegawczypochodzeniabo-
skiego,powstrzymującyczłowiekaodpopełnieniazła.
19F.Nietzsche:
Antychrześcijanin.Przekleństwochrześcijaństwa.
Przekł.G.Sowiński.Kraków1996.
20G.Deleuze:Nietzscheifilozofia...,s.9.
21Ibidem,s.15.
22Zob.m.in.:J.Bańka:Głównezasadyetykiprostomyślności.Poznań
2000;A.Dura:Obecnośćnormyprostomyślnościwetycechrześcijańskiej.
Katowice2000,s.28ż44.
16
