Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RóżnicapomiędzykoncepcjąSokratesaastarotestamentową
poleganatym,żewpierwszymwypadkuprzekroczenietychgra-
nicwprowadzaczłowiekawniebytpojmowanyjakonicość,wdru-
gimzaśżwinnysposóbbycia.Zatemwpierwszymwypadku
śmierćjestostateczna,pozaniąniemainnejmożliwościbycia,
natomiastwdrugimstanowionaprzejściedoinnego,lepszego
życia.Wolnośćwfilozofiiantycznejrealizowanajestwramachko-
nieczności,
czyli
ostatecznych
granic
wyznaczanych
przez
porządekświata,natomiastwreligiijudejskiejprzejawiasięwich
przekroczeniu.Wolnym,alezarazemgrzesznymzperspektywy
religijnejjestczłowiek,któryprzełamujeukonstytuowaneprzez
Stwórcęgraniceludzkichzachowań.ZakładanawStarymTesta-
menciejakościowaróżnicamiędzyczłowiekiemstworzonymna
obrazipodobieństwoAbsolutuapozostałymistworzeniamipole-
ganatym,żetylkoczłowiekmamożliwośćprzekraczanianatural-
nychgranicprzezniegowyznaczonych.Odmiennośćjakościowa
człowiekapodkreślanajestteżtym,żeBógjestnietylkoStwórcą
naturalnychgranicwolnościczłowieka,aletakżePrawodawcą
etycznychograniczeńjegowolności.Dlategowfilozofiiantycznej
przekroczeniegranicnaturalnych,utożsamianychzgranicami
moralnymi,prowadziłodobiologicznegounicestwieniaiśmierci
kulturowej.Wchrześcijaństwieprzeciwnieżnaturazostałaprze-
ciwstawionakulturze.Dlategowolnośćczłowiekawyrażasię
wodrzuceniunaturalnychskłonnościwimięnormetycznych.
Wolnośćstanowiącawarunekmoralnychwyborówdopuszcza
równieżprzekraczaniezakazówStwórcy,alepociągazasobąod-
powiedzialnośćzateprzekroczenia.Dekalogmożewięcbyćrozu-
mianyjakozbiórzakazównietyledotyczącychbyciaczłowieka
wogóle,ilekonstytuującychgrupę,czylinnaródwybrany".Etycz-
nezachowanieczłowiekajakojednostkijestwięcoceniane
zpunktuwidzeniaprzetrwaniagrupy,aniegatunku,zktórejwar-
tościamipowinien,aleniemusisięidentyfikować.Moralnośćnie
zasadzasięjużnanwewnętrznymgłosiesumienia",usprawiedli-
wiającymaspołecznąpostawęSokratesa,alenaprzestrzeganiu
prawa,któreodróżniajednągrupęoddrugiej.Wetycechrześci-
jańskiejnastępujewtensposóbutożsamieniemoralnościzpra-
wem.Podobniebowiemjakwprawie,istotąjejjestoddzielenie
prawodawcy,normisankcjiodczłowieka,adokładniejżpodkre-
22
