Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
życiaobowiązującegowtymukładzie.Takjednakniejest,gdyż
NietzscheodrzucaParmenidejskieutożsamieniebytuzlogosem,
którywyznaczałbyostatecznegranicemiędzyżyciemaśmiercią,
gdyżtylkonczłowieksłabywierzywbyt"27.Życieniejestanalo-
gicznedostatycznego,niezmiennegobytu,alenieustanniestaje
się,zmuszającczłowiekadokreowanianowychwartości,ujaw-
niającychpełniężycia.Wrezultacienadczłowiek,świadomy
otwartościżycianawartości,ogłaszanśmierćBoga",czyliwszel-
kichpozostającychpozanimprawodawcówikreatorówzasad
moralnych.
Wpiątymrozdzialepracyprzeszedłemdoprzedstawieniahi-
storiiiewolucjipoglądówNietzschego,ukazującychnarodziny
ideinadczłowieka.Ewolucjataobejmujedzieła,wktórychfilozof
podkreślał,podwpływemArturaSchopenhauera,aspekteste-
tycznywaloryzacjiświatailudzkichzachowań,ażpodzieła,
wktórychideanadczłowiekaznajdujepełnywyraz.Odróżniając
postawęapollińskąodpostawydionizyjskiej,filozofkrytykujein-
telektualizmantyczny,wtymoczywiściepropozycjeSokratesa,
jakinoszustwoPlatona",którykazałczłowiekowiuwierzyć
wnlepszy"światidei.Nietzschedowodzi,żetakametodologia,
opartanaodróżnieniudoxaodepisteme,nieprowadzidopozna-
niaczyrozumieniarzeczywistości,alewyłączniedojejporządko-
wania.Wefekcietegoczłowiekboisiężyćizapominaożyciudo
tegostopnia,żepotrafijezłożyćwobronienurojonych"ideałów.
Ideałyte,któreczłowiekpoznajewprocesiekształceniaswejoso-
bowości,odwołująsiędohistoriiitradycjiaksjologicznej,leżącej
upodstawkonstytucjigrupyspołecznej.Nietzschenakazujeze-
rwanieztradycjąiprzekonaniemotym,żehistoriamożebyćna-
uczycielkążycia.Jedyne,comożebyćefektemtakiejnhodowli"
człowieka,tozabiciewnimpierwotnejwrażliwościnaźródłowar-
tościizdolnościichkreacji.Należyodrzucićideałhomosapiens
izastąpićgopostawąhomofaber,czywręczhomocreator.Sa-
mopoznanieczłowiekaniepoleganaodkrywaniugranicwolności,
lecznaichprzekraczaniuwimiętwórczej,azarazemodpowie-
dzialnejwolności.Jednocześnietrzebaraznazawszeodrzucić
dążeniedoogólności,globalizacji,uniwersalizacjiczyunifikacji
27B.Baran:Postnietsche...,s.41.
24
